در نشست شب گذشته شورای گفت و گو که در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد، فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت، حمیدرضا فولادگر، رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید، محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالا، غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران، پدرام سلطانی، نائب رئیس اتاق ایران و جمعی از اعضای اتاق بازرگانی و همچنین فعالان بخش تولیدی کشور حضور داشتند. موضوع اصلی این نشست نیز درباره وضعیت صنایع پایین دستی پتروشیمی و چاره‌اندیشی برای حل معضلات کنونی و همچنین همفکری برای تصمیم‌های آینده در این حوزه بود.

مخالفت با سرکوب قیمت ها

محمد رضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در این نشست با اعلام دو مشکل اساسی صنایع پایین دستی پتروشیمی گفت: براساس گزارش ها، هم اکنون دو مشکل « قیمت بالای خوراک » و «سیاست سرکوب قیمتی» اصلی ترین معضل صنایع پایین دستی است که باید با دریافت نظرات کارشناسی و بحث در جلسات آینده به حل آنها بپردازیم.

وی  به تعادل بازارها با برداشته شدن سقف رقابت قیمت ها در بورس کالا اشاره کرد و گفت: طی ماه های گذشته با پیگیری های زیاد مجلس، سرانجام سقف رقابت قیمت کالاها در بورس کالا برداشته شد که امروز شاهد تعادل نسبی در بازارها هستیم.

وی گفت: متاسفانه در ماه های اخیر، سیاست سرکوب قیمت ها بار دیگر در اقتصاد پیاده شد اما بازهم ثمره ای نداشت که امیدواریم دیگر شاهد سرکوب قیمت ها با هدف کمک به صنایع نباشیم چراکه این اقدام به جای مزیت، تبعات اقتصادی به همراه خواهد داشت.

بورس کالا، قیمت گذار نیست

شاپور محمدی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در این نشست گفت: بورس کالای ایران، نه قیمت گذار است، نه خریدار و نه فروشنده؛ بلکه بورس کالا یک ابزار برای ایجاد رقابت و شفافیت در مبادلات است.

به گفته محمدی، همواره در معاملات بورس کالا، قیمت محصول را صاحب مال معین کرده و البته در مواردی نیز ستاد تنظیم بازار نقش قیمت گذاری را انجام داده است؛ اما بازهم بورس کالا در تعیین قیمت نقشی نداشته است.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: بورس کالا یک ابزار است و دو تفاوت با کنج اتاق مدیران دارد، نخست شفافیت و دوم رقابت.

محمدی اظهار داشت: در بورس کالا شاهد حاکمیت شفافیت هستیم به طوریکه معاملات روی تابلوی برای همه نمایان می شود و همچنین سیستم مالیاتی کشور با رونق معاملات در بورس، نظم می گیرد.

وی به اعمال سقف رقابت قیمتی در معاملات بورس کالا اشاره کرد و گفت: مجموعه بازار سرمایه از ابتدا مخالف سقف رقابت بود و چندین نامه به وزرای صنعت، اقتصاد، معاون اول رییس جمهور و شخص رییس جمهور ارسال شد که خوشبختانه با حمایت معاون اول رییس جمهور و وزیر صمت وقت، سقف رقابت ها برداشته شد.   

رییس سازمان بورس با تاکید بر اینکه سازمان بورس و بورس کالا، برای حمایت از صنعت کشور انعطاف پذیر است، گفت: بعضا مشاهده می شود که ایرادات بخش های مختلف به بورس کالا نسبت داده می شود اما کارکرد بورس کالا روشن است و این بازار بهترین سازوکار برای ایجاد عدالت در اقتصاد است.

محمدی عنوان کرد که مجموعه بازار سرمایه به کل با قیمت گذاری محصولات در بورس کالا مخالف است چراکه این کار، سازوکار کشف قیمت واقعی را مختل می کند.

محمدی در پایان از اصلاح سامانه بهین یاب خبر داد و گفت: براساس تعاملی که با وزارت صمت داشته ایم، سامانه بهین یاب در مسیر اصلاح قرار گرفته تا به زودی شاهد تامین بهتر مواد اولیه برای صنایع پایین دستی باشیم.

استمرار عرضه در بورس، امنیت خاطر صنایع پایین دست

حامد سلطانی نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران نیز در این نشست گفت: براساس اصول اقتصادی در حوزه قیمت کالاهای مورد نیاز صنایع پایین دستی، کشف قیمتی باید به ترتیبی صورت بگیرد که انگیزه ایجاد برخی ناهنجاری ها مانند قاچاق و احتکار به وجود نیاید.

سلطانی نژاد افزود: همچنین تعادل قیمتی باید به نحوی صورت گیرد که منجر به سفته بازی نشود، در این بین مکانیسم عرضه و تقاضا بهترین و تنها راه برای رسیدن به اهداف مورد نظر است. البته در این مسیر کف عرضه محصولات نیز باید در بورس کالا رعایت شود که در این رابطه نیز مشکلات تامین خوراک صنایع بالادست و یا تامین مواد اولیه از طریق واردات مطرح است.  

مدیرعامل بورس کالای ایران تاکید کرد: با استمرار عرضه محصولات در بورس کالا، امنیت خاطر صنایع پایین دستی فراهم می شود که به نظر می رسد راهی جز برقراری تعامل سازنده میان بخش بالادست و پایین دستی صنایع وجود ندارد، چراکه همیشه نمی توان انتظار داشت تا بخش دولتی با مشغله های فراوان به حل مشکلات بیاید بلکه صنوف و انجمن ها می توانند بهترین اتفاق ها را برای تولید کشور و بازار رقم بزنند.

تعادل بازار با برداشته شدن سقف رقابت در بورس کالا

پروین نباتی، مدیر کل دفتر صنایع شیمیایی و سلولزی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این نشست با اشاره به اینکه امروز بسیاری از تلاطمات ماه های اخیر کنار رفته و بازار با برداشته شدن سقف رقابت در بورس کالا به تعادل رسیده است، گفت: از مهر ماه، قیمت خوراک پتروشیمی ها براساس ارز نیمایی و همچنین معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا بدون اعمال سقف رقابت و براساس نرخ ارز نیمایی انجام شد که این اتفاق فاصله قیمت های رسمی و بازارهای غیر رسمی را به حداقل رساند.

نباتی اظهار داشت: به عنوان مثال محصول پت بطری که قبل از برداشته شدن سقف رقابت و اعمال دلار نیمایی با قیمت حدود ۶ تا ۷ هزار تومان در بورس کالا قیمت می خورد و در بازار آزاد حتی به ۲۸ هزار تومان رسیده بود، امروز در بورس کالا ۱۰ هزار تومان معامله است و حداکثر در بازار آزاد به ۱۳ هزار تومان می رسد که این موارد بیانگر بازگشت تعادل در بازار و بهتر شدن وضعیت بازار در روزهای آینده است.  

تضمین نماینده صنایع بالادستی به وزیر صمت

در ادامه این جلسه احمد مهدوی ابهری، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران به مشکلات صنایع پایین دستی برای تامین مواد اولیه اشاره کرد و گفت: استفاده درست از منابع این است که آنها را تبدیل به ثروت و ارزش افزوده کنیم و در آن هیچ شکی نیست. طبق سند چشم‌انداز کشور قرار بوده که در صنعت پتروشیمی، عربستان را پشت سر بگذاریم اما امروز این کشور دو برابر ایران تولید دارد و در حال در اختیار گرفتن بازارهای جهانی است.

به گفته مهدوی، تا سال ۲۰۲۵ کشورهای عربی از جمله عربستان ۳۰۰ میلیارد دلار در حوزه پتروشیمی سرمایه‌گذاری خواهند کرد. ما چه در صنایع بالادستی و چه در صنایع پایین‌دستی روند پیشرفت کندی داریم و همین مساله سبب خواهد شد که در آینده حتی اگر تولید بالایی هم داشته باشیم نتوانیم محصول خود را به فروش برسانیم چرا که قبلا بازار کشورهای هدف از سوی فروشندگان دیگر قبضه شده است.

دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی در ادامه رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت را مخاطب خود قرار داد و گفت: جناب آقای وزیر اگر قیمت‌های دستوری از بورس کنار رود و سامانه بهین‌یاب اصلاح شود، تامین مواد اولیه صنایع پایین‌دستی را تضمین می‌کنیم.

 رعایت کف عرضه در بورس؛ توسعه صنایع پایین دستی

در ادامه این نشست نصرالله رضازاده، رئیس هیات مدیره اتحادیه سراسری تعاونی‌های تامین نیاز صنایع پایین‌دستی (تکمیلی) پتروشیمی کشور گفت: دولت باید سیاست خود را نسبت به صادرات محصولات گروه شیمیایی، پلیمری، فولاد و مس که به عنوان مواد اولیه در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، تغییر دهد.

رضازاده با تاکید بر اینکه نیاز ما در این بخش قانون است، افزود: به نمایندگی از صنایع پایین‌دستی کشور می‌گویم که هیچ تخفیفی نمی‌خواهیم، به قیمت جهانی به ما مواد اولیه بدهید، اما قانون برای همه یکسان باشد.

به گفته وی، پتروشیمی ها کف عرضه در بورس کالا را رعایت کنند، توسعه صنایع پایین دستی نیز با تامین مواد اولیه سرعت می گیرد.

براساس این گزارش، جمع بندی وزرای اقتصاد و صمت به همراه اعلام نظرت فعالان بخش دولتی و خصوصی به نشست بعدی شورای گفت و گو موکول شد.