روند تغییرات بهای ارز در بازار تهران در مدت حدود یک ماه گذشته از پتانسیل بالای این بازار برای عبور از مرز 4 هزار تومان حکایت دارد. البته مسوولان بانک مرکزی و خود رییس کل این بانک همچنین وزیر اقتصاد و سخنگوی دولت همگی معتقدند این روند موقتی است. هفته گذشته یکی از مهمترین دلایلی که برای رشد قیمت دلار مطرح شد تعطیلات هفتگی بود اما در هفته جاری نیز به رغم آن که بازار در تمام روزهای کاری خود به فعالیت مشغول است اما باز هم قیمت دلار کاهش نیافته و بازار با نوسانات رو به رشدی روبرو است. برخی کارشناسان معتقدند دولت به منظور اجرای سیاست تک نرخی کردن ارز از ماه های اینده نیازمند تست کشش بازار و بررسی شرایط و ایجاد بسترهای روانی است.

لذا تزریق ارز به بازار با تأخیر و کندی صورت پذیرفته است. برخی دیگر معتقدند ارز تزریقی پتروشیمی ها به بازار ارز کاهش یافته است و این موضوع باعث شده عرضه بخش مهمی از دلار کاهش یابد. برخی دیگر افزایش بهای جهانی دلار را عامل تقویت قیمت ارز در بازار تهران می دانند و معتقدند اگر میزان افزایش قیمت جهانی دلار را در یک سال قبل که رقمی معادل ۱۰ درصد بوده با رشد 7 درصدی دلار در بازار تهران مقایسه کنیم باید گفت هنوز در بازار داخلی جا برای رشد قیمت وجود دارد. در این رابطه رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی مجموعه ای از عوامل داخلی و خارجی را علت بروز نوسانات اخیر در بازار ارز و افزایش نرخ دلار عنوان می کند و معتقد است دولت باید وارد گود شود.

محمدرضا پورابراهیمی معتقد است پیروزی ترامپ و احتمال افزایش نرخ بهره در آمریکا دو عاملی هستند که به عنوان عوامل خارجی بر قیمت ارز اثرگذار بوده اند. وی ادامه داد: از آنجا که ترامپ پس از روی کار آمدن، تقویت دلار را در دستور کار خواهد داشت که نشانه هایی از آن را در هفته های گذشته در کاهش ارزش سایر ارزهای عمده از جمله یورو و یوان شاهد بودیم، این مساله بطور قطع از هم اکنون کاهش ارزش ریال در برابر دلار آمریکا را به دنبال داشته و در آینده نیز اثرگذار خواهد بود.

به گفته پورابراهیمی، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یکی دیگر از عواملی بود که انتظارات در بخش تراز بازرگانی کشور و تصمیم های مربوط به نرخ ارز را متاثر کرد و همین مساله بر دامنه نوسانات ارزی افزود .وی همچنین از بالا رفتن نرخ حواله درهم امارات به عنوان دیگر عامل اثرگذار بر بخشی از تجارت کشور و نرخ ارز یاد کرد.

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه به برخی عوامل داخلی موثر در نوسانات نرخ ارز اشاره کرد و گفت: در هفت ماهه امسال، یک وضعیت تعادلی در منابع و مصارف ارزی و تراز بازرگانی کشور شاهد بودیم، به عبارتی تا پایان مهرماه امسال صادرات غیرنفتی کشور (با احتساب فروش میعانات گازی و گاز طبیعی) بیش از 24 میلیارد دلار و واردات نیز به همین میزان بود.

پورابراهیمی اضافه کرد: پیش بینی می شد با محقق شدن برجام، مثبت شدن قابل توجه تراز بازرگانی کشور را شاهد باشیم، اما مدل تعادل منابع و مصارف ارزی همانند سال های 1393 و سال گذشته است.
نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی در ادامه با انتقاد از مداخله نکردن بانک مرکزی در بازار ارز، خاطرنشان کرد: وقتی نوسانات نرخ ارز از حدی بالاتر می رود و بویژه در یک ماه اخیر که شاهد افزایش بیش از 10 درصدی نرخ دلار در برابر ریال بودیم، دخالت بانک مرکزی ضروری است.
پورابراهیمی یادآوری کرد، البته این مداخله نباید به گونه ای باشد که رویکردی غیرتعادلی در بازار ایجاد کند، بلکه این ورود فقط باید با سمت و سوی مدیریت بازار باشد. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی افزود: در روزهای گذشته اخباری مبنی بر کاهش 10 درصدی واردات ارز ناشی از صادرات محصولات پتروشیمی در هفت ماهه امسال منتشر شد که در تعادل بازار ارز تاثیرگذار است. پورابراهیمی گفت: علاوه بر آن، با اجرایی شدن برجام انتظاراتی برای ورود ارز به کشور داشتیم، اما کماکان انتقال منابع ارزی به کشور با محدودیت هایی مواجه است.
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: در این شرایط حضور و دخالت بانک مرکزی که با استفاده از سیاست های پولی خود می تواند به مسایلی همچون تثبیت قیمت ها و کاهش ارزش پول ملی تاثیرگذار باشد، ضروری است؛ اما به نظر می رسد بانک مرکزی با در پیش گرفتن رویکرد انفعالی در برابر نوسانات ارز، منتظر می ماند که چه اتفاقی می افتد تا پس از آن تحلیل های خود را ارایه کند.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: در حالی که افزایش 10 درصدی ارزش دلار در سه هفته گذشته منجر به کاهش قدرت خرید مردم شده، اما بانک مرکزی ماموریت خود را در مدیریت بازار ارز و مداخله به موقع انجام نمی دهد و این، قابل پذیرش نیست.
پورابراهیمی افزود: تحلیل بانک مرکزی در هفته های گذشته سفته بازی و بورس بازی توصیف کردن نوسانات نرخ ارز است و حتی اگر فرض را بر صحیح بودن این تحلیل بگیریم، نافی دخالت بانک مرکزی نیست و این بانک باید آن را به تعادل منطقی برساند.
کارشناس اقتصادی گفت: اگر بانک مرکزی اعتقاد دارد کاهش ارزش پول ملی بر اساس تحلیل ها و محاسباتی که انجام می دهد، قابل قبول است، باید آن را اعلام کند؛ اما شاهدیم در این زمینه نیز اطلاع رسانی نکرده است.