عارفه مشایخی: انتخابات ریاست جمهوری سال آینده شرایط متفاوتی را برای ایران و آینده اقتصادی و سیاسی کشور رقم می زند و این امر در شرایطی است که رهبری آمریکا به دست دونالد ترامپ افتاده است، فردی که ایدئولوژی مشخصی برای رهبری و راهبرد  ایالات متحده آمریکا نداشته و هر دم جهت گیری متفاوتی را دنبال می کند و این موضوع بالطبع بر آینده اقتصادی کشورهای دیگر تاثیر می گذارد و ایران هم از این قاعده مستثنی نیست.

این در شرایطی است که طی 8 سال تحریم غرب علیه کشور وضعیت ما در بخش صنعتی کشور روز به روز ضعیف تر شد و به دلیل اینکه در آن سال ها از میادین بین المللی بودیم نتوانستیم خود را به روز کرده و شاهد جهشی در این زمینه باشیم. پر واضح است که باید برای رشد صنعتی کشور فکری کرده و در این راستا برنامه های بلند مدت و دقیقی را تعریف کنیم. اولین مولفه ای که در این خصوص به آن نیازمندیم و باید به آن توجه کنیم، بحث سرمایه گذاری( چه سرمایه گذاری داخلی و چه سرمایه گذاری خارجی) است که باید با ایجاد بستری مناسب و فضایی امن و دادن تسهیلات به سرمایه گذارن شرایط را برای جذب سرمایه ها آماده کنیم.

دکتر زهرا کریمی، استاد دانشگاه مازندران در گفت و گو با پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز در خصوص مهمترین بحث و موضوعی که باید سال جاری به آن توجه شود، گفت: به باور من بحث سرمایه گذاری، مهمترین مساله ای است که در سال 96 باید به آن توجه شود و باید برای آن برنامه ریزی دقیقی صورت گیرد.

وی در ادامه گفت: اگر یک قدم عقب برویم و به سال 90 بازگردیم، می بینیم که رشد سرمایه گذاری منفی شده و این روند نزولی تا کنون ادامه یافته است.

دکتر کریمی می گوید: بنابراین سرمایه گذاری در حال حاضربه حدی نیست که استهلاک ماشین آلات و تجهیزات را جبران نمی کند. به سخنی دیگر شرایط اقتصادی همچنان پرخطر است و بخش خصوصی گرایش چندانی به سرمایه گذاری ندارد.

وی در ادامه با اشاره به وضعیت اشتغال در کشور گفت: برای ایجاد اشتغال یا باید بنگاههای جدید ایجاد شوند  و یا باید بنگاههای قبلی گسترش پیدا کنند که هر دوی این موارد نیازمند سرمایه گذاری است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر فضای پرریسک کنونی تغییر کند، می توانیم به چشم انداز روشن در سال 96 امیدوار باشیم.

دکتر کریمی می گوید: در سال 1395، شرکت های جدید اینترنتی شکل گرفته اند و تعداد زیادی هم مشغول به کار کردند اما مشکل اینجاست که شرکت های خدماتی اینترنتی عمدتاجایگزین بنگاه های خدماتی سنتی می شوند و برای افزایش تولید و اشتغال به سرمایه گذاری های هنگفت در عرصه های مختلف اقتصادی نیازمندیم.

وی می گوید: فضای نامطمئن، سرمایه گذاری را به حداقل خود میرساند و سبب شده  افرادی که پول فراوانی دارند، به سمت فعالیت های اشتغال زا نمی روند؛ به ویژه کمتر کسی را می توان پیدا کرد که در شرایط کنونی به سرمایه گذاری صنعتی تمایلی داشته باشد. در طرف دیگر دولت با مشکلاتی همچون کسری بودجه قابل توجه و بدهی های سنگین به بخش خصوصی روبه رو است و با چالش تامین منابع مالی دست و پنجه نرم             می کند و قادر به انجام سرمایه گذاری های وسیع نیست.

دکتر کریمی ضمن اشاره به الگوی جهان در خصوص افزایش رشد می گوید: در هیج کشوری دولت، بدون مشارکت فعالانه ی بخش خصوصی،  نتوانسته رشد اقتصادی مستمر و قابل توجهی را به وجود آورد. حتی تجربه­ی  رشد بالا در اقتصاد دولتی شوروی، تداوم نیافت و به تدریج اقتصاد این کشور توان خود را از دست داد و از دهه­ی 1970 وارد کسادی شد.

این استاد دانشگاه می گوید: ما به وضعیت اقتصادی باثباتی نیازمندیم که در آن فضا بخش خصوصی بتواند سرمایه گذاری کند و پر قدرت به فعالیت ادامه دهد.

وی در ادامه مسکن را مصداقی برای نشان دادن وضعیت نامطلوب اقتصادی معرفی کرد و گفت: در این بخش با رکود عمیقی مواجه هستیم که این رکود باعث شده سرمایه گذاری در ساخت و ساز مسکن کم شود و با کم شدن ساخت و ساز، تقاضا برای مصالح ساختمانی و مشاغل مرتبط با آن نیز با رکود مواجه شده است.

دکتر کریمی می گوید: تداوم شرایط کنونی در سال 96، در خصوص سرمایه گذاری، تولید و اشتغال تصویر مطلوبی را ترسیم نمی کند و با این وضعیت نمی توانیم منتظر فضای روشن و امیدوار کننده ای در تولید و اشتغال باشیم.

وی در ادامه به انتخابات ریاست جمهوری در سال آینده اشاره کرد و گفت: ماههایی که تا انتخابات سال آینده باقی مانده است به ماههای صبر و انتظار ما اضافه می کند و در این ماهها نمی توان تحول در شرایط اقتصادی کشور را انتظار داشت. امیدواریم در دوره ی بعد نیز همین دولت میانه رو روی کار باشد و شرایط اقتصادی بهبود یابد.البته این نکته را نباید فراموش کرد که همین دولت میانه رو هم با مشکلات و چالش های زیادی روبه رو است و به تنهایی نمی تواند فضایی مطمئن را برای سرمایه گذار خارجی و داخلی فراهم آورد و واقعا برای تسریع آهنگ رشد اقتصادی به همکاری و هماهنگی میان قوای سه گانه و تفاهم در فضای اقتصادی و سیاسی کشور نیازمندیم.

کریمی در ادامه به مهاجرین و نقش آن ها در توسعه­ی کشور زادگاهشان اشاره کرد و گفت: برآوردهای به عمل آمده از سرمایه­ی ایرانیان مقیم خارج از کشور  1800 تا 2000 میلیارد دلار است و این در حالی است که درآمد ملی ما حدود 400 تا 500 میلیارد دلار است. به این معنا که  درآمد ملی کشور حدود یک چهارم سرمایه­ی  ایرانیان مقیم خارج از کشور است. به باور من این سرمایه ها منبع بزرگی برای ایجاد تحرک در اقتصاد کشور به شمار می آید . اگر ما بخواهیم همچون کشور چین سرمایه ی مهاجرین را به داخل کشور جذب کنیم باید اجماع نظری در ارتباط با اولویت رشد سرمایه گذاری، تولید و اشتغال شکل بگیرد و همه نیروها در یک سمت و سو قرار گیرند.

وی در ادامه می گوید: علاوه بر این شرکت های خارجی برای آغاز فعالیت در دیگر کشورها غالبا از نیروی کار مهاجربهره می گیرند. به عنوان مثال یک شرکت آلمانی، ایتالیایی و ... را در نظر بگیرید مشخصا این شرکت ها برای همکاری با ایران ترجیح می دهند مدیران ایرانی الاصل داشته باشند. اگر ما فکر کنیم که این افراد عناصر خطرناکی هستند که نباید وارد کشور شوند مطمئنا شرکت های خارجی برای فعالیت در ایران با چالش های بیشتری مواجه می شوند.

دکتر کریمی می گوید: باید مشکلات سیاسی و اقتصادی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران را کاهش دهیم  و در را به روی سرمایه های خارجی ها بازکنیم و از تجربه کشورهای دیگر در این راه استفاده کنیم.

وی در ادامه افزود: به این ترتیب باید در قدم اول به فکر جذب سرمایه های  ایرانیان خارج از کشور باشیم تا سرمایه گذاران خارجی هم به کشور اطمینان کنند. اگر آن ها که با زبان و فرهنگ ما آشنا هستند به کشور نیامده و به فکر سرمایه گذاری بلند مدت در ایران نباشند به طور قطع نقش بسیار منفی بر شرکت های خارجی خواهد داشت. زیرا سرمایه گذاران خارجی که از شرایط اقتصادی و سیاسی کشورمان اطلاعات زیادی ندارند، جسارت کمتری برای فعالیت در ایران دارند.

دکتر کریمی در ادامه به صحبت های دکتر روحانی اشاره کرد و گفت: همانطور که رئیس جمهور گفتند ما برای رشد به آشتی ملی و تفاهم نیازمندیم تا فضای مناسب کسب و کار در کشور بهبود یابد. نمی شود گروهی خواهان ورود سرمایه های خارجی به کشور باشند و گروهی دیگر حتی نگذارند اتحادیه اروپا دفتری در ایران باز کند. در چنین شرایطی فضای کسب و کار مملو از ابهام خواهد بود و حتی اگر شرکت های خارجی برای مذاکره به ایران بیایند، برای آغاز فعالیت محتاط خواهند بود و منتظر بهبود شرایط خواهند ماند.

وی در آخر تصریح کرد: یکی از مهم ترین راهکارهای  افزایش تولید و اشتغال بهره گیری  از سرمایه، دانش و اطلاعات خارجی ها، به ویژه ایرانیان مقیم خارج از کشور است. باید توجه داشته باشیم که کشورهایی همچون کره شمالی که می خواهند در انزوا و با تکیه بر تولیدات داخلی توسعه یابند، موفق نشده اند و قطعا ما نمی خواهیم از آن ها الگو برداری کنیم. پس باید با ایجاد فضای اقتصادی امن و باثبات در کشور زمینه ی مساعدی جهت تشویق فعالیت بخش خصوصی داخلی و جذب سرمایه های خارجی فراهم آوریم.