رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران گفت: بیشترین تعداد دستگاه ایکس ری در میان کشورهای آسیایی را داریم و با تجهیزات جدید قاچاق کالا از مبادی رسمی غیر ممکن شده است. مسعود کرباسیان افزود: ورود ایکس ری های جدید به گمرکات به هوشمندسازی کامل رویه های گمرکی کمک می کند و گمرک در دولت یازدهم بیش از 34 عملیات گمرکی را الکترونیکی کرده و در اقدامات تکمیلی در سالجاری موفق شد با امکانات جدید و آسیب شناسی پرونده های قاچاق امکان تقاطع گیری هوشمند اطلاعات را فراهم کند.
وی گفت: هم اکنون در سامانه جامع گمرکی بارنامه الکترونیکی شده و تمامی اطلاعات از مبدا تا مقصد کاملا هوشمند در سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی ثبت می شود و هر گونه تخلفی از طریق این سامانه ها قابل شناسایی است.
رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران با اشاره به آمار واردات کالاهای خارجی به کشور تحت عنوان ته لنجی، مسافری و کوله بری، گفت: سال گذشته رقمی در حدود 3 میلیارد دلار کالای مسافری به کشور وارد شده است.
کرباسیان ، با اشاره به موقعیت ژئوپلیتیکی ایران و ارتباط آن با 15 کشور دنیا، گفت: لازم است زیرساخت های لازم برای عبور محموله های ترانزیتی با کمترین معطلی از گمرکات کشور فراهم شود.
کرباسیان با تاکید بر ضرورت ساماندهی وضعیت محموله های ترانزیتی موجود در گمرکات، افزود: بسیاری از کشورهای همسایه چشم تجاری خود را به مسیر ایران دوخته اند و اگر زیرساخت های لازم در کشور ما وجود نداشته باشد به طور حتم کشور دیگری را برای مسیر ترانزیت خود انتخاب خواهند کرد.
وی با تاکید بر اینکه موقعیت جغرافیایی ممتاز ایران به عنوان سرمایه و ثروتی بی نظیر است، تصریح کرد : برای تسهیل شرایط عبور و مرور محموله های ترانزیتی از خاک ایران افزایش ساعات کار گمرک، بیشتر شدن تعداد نیروهای متخصص و همچنین افرایش دستگاه های ایکس ری در دستور کار قرار دارد.

مقابله با معطلی محموله های ترانزیتی در گمرک

کرباسیان با بیان اینکه بسیاری از کشورهای پیشرفته بهترین راه برای کاهش زمان معطلی محموله های ترانزیتی را عبور ندادن برخی از کالاها از دستگاه ایکس ری می دانند، گفت: لزومی ندارد که همه کالاها از دستگاه ایکس ری گذشته و باز هم تفتیش شوند.
رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران، با بیان اینکه تفتیش تک به تک کالاهای وارداتی معطلی بسیاری برای محموله های ترانزیتی ایجاد می کند، تصریح کرد: در صورت ادامه روند فعلی کشورهای همسایه به دنبال مسیر دیگری غیر از ایران برای عبور ترانزیت خود خواهند بود.
کرباسیان ادامه داد: کشورهایی همچون پاکستان در تلاش برای سرمایه گذاری و ایجاد فرصت ترانزیت بین المللی و ربودن گوی سبقت از ایران در این زمینه هستند.
وی از هماهنگی گمرک با سازمان بنادر برای استقرار دستگاه ایکس ری پرسرعت در مبادی ورود و خروج کشور خبر داد و تصریح کرد: با نصب این دستگاه ها بسیاری از دغدغه ها مرتفع خواهد شد.

4.2 میلیارد دلار حجم واردات کالا به صورت ته لنجی و کوله بری است

کرباسیان با اشاره به آمار ارایه شده از سوی سازمان مبارزه با قاچاق کالا و ارز در خصوص میزان قاچاق در سال گذشته، تصریح کرد: طبق این آمار قاچاق صورت گرفته به صورت ته لنجی و کوله بری در حدود 4.2 میلیارد دلار بوده است.
وی ادامه داد: در این گزارش به واردات کالاهای مسافری هم اشاره شده است که رقمی در حدود 3میلیارد دلار کالای مسافری در سال گذشته به صورت قاچاق وارد کشور شده است.
رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران یادآور شد: ورود کالاهای قاچاق مسافری اجتناب ناپذیر است زیرا مسافران همراه خود کالاهای محدودی وارد می کنند که نمی توان جلوی آن ها را گرفت البته در مناطق آزاد مجوز خرده فروشی صادر شده است که این موضوع خود عاملی برای مجاز بودن واردات کالای قاچاق به صورت مسافری است.

رصد کامل کالاها با کمک سامانه‌های الکترونیکی در گمرک

مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک ایران گفت: مجهز شدن گمرک به سیستم‌های الکترونیکی هوشمند، ریسک قاچاق را در مبادی رسمی بالا برده است. فیروزه خیالی تاکید کرد: همه کالاهای وارداتی از مبادی گمرکی با کمک سامانه‌های الکترونیکی به طور کامل رصد می‌شود.
وی با اشاره به تکمیل فرآیند هوشمندسازی در گمرک طی هفته‌های اخیر افزود: گمرک ایران با آسیب‌شناسی برخی پرونده‌های قاچاق کالا در سال گذشته، علاوه بر مانیفست یا اظهارنامه الکترونیکی، اطلاعات بارنامه، عدل‌بندی، قبض انبار و اسناد تجای را نیز در هفته‌های اخیر الکترونیکی کرد که موجب شد فرآیند تقاطع‌گیری اطلاعات و رصد اطلاعات کاملاً هوشمند انجام شود.
وی افزود: با انجام این اقدامات امکان قاچاق کالا از مبادی گمرکی وجود ندارد چراکه تقاطع‌گیری اطلاعات توسط سامانه‌ها به صورت هوشمند و از طریق اظهارنامه الکترونیکی، بارنامه الکترونیک، سند تجاری و عدل‌بندی الکترونیکی صورت می‌گیرد که علاوه بر اظهار صاحب کالا یا نماینده قانونی وی تمامی این اطلاعات به صورت هوشمند توسط سامانه‌ها کنترل می‌شود که گمرک بخش عمده‌ای از این اطلاعات ازجمله گواهی مبدأ را به صورت الکترونیکی از مقصد و یا شرکت‌های کشتیرانی و حمل‌ونقل می‌گیرد.
خیالی گفت: برخی از اظهارنظرها درخصوص موضوع قاچاق پایه علمی ندارد و کاملاً احساسی است ضمن اینکه علاوه بر کنترل‌های الکترونیکی، کالاها در گمرک از طریق ارزیاب‌ها، کارشناسان و همچنین دستگاه‌های کنترلی ایکس‌ی به صورت فیزیکی کنترل می‌شود.
مدیرکل فناوری اطلاعات گمرک جمهوری اسلامی ایران به تاثیرات این فرآیند برکاهش قاچاق از طریق مبادی رسمی اشاره کرد و گفت: پیش از این از صاحبان کالا اسناد کاغذی دریافت می‌شد که احتمال مغایرت با محموله کالا وجود داشت، اما در حال حاضر به اسناد الکترونیک دسترسی داریم و گواهی بارزسی کالا و گواهی مبدأ را به صورت الکترونیک دریافت می‌کنیم، برای نمونه از چین و کره گواهی مبدأ دریافت می‌کنیم و پیش از ورود محموله از چگونگی آن اطلاع داریم.
وی گفت : دریافت الکترونیک اسناد منشاء مثل  اظهار بارنامه، گواهی بازرسی، گواهی مبدأ برای دسترسی به اطلاعات بسیار کمک کرده و منجر به شفاف شدن در کنترل و بررسی‌ها شده است.
فیروزه خیالی ، شفاف‌سازی اطلاعات را در کنترل و بررسی‌ها بسیار مؤثر دانست و گفت : از آنجایی که دسترسی به اسناد و مقایسه آنها به راحتی انجام می‌شود اعمال مدیریت ریسک نیز بهینه شده است.
تجهیز گمرکات به دستگاه‌های کنترلی از دیگر اقداماتی است که به گفته فیروزه خیالی در افزایش ریسک قاچاق در مبادی رسمی مؤثر بوده است.
او با اشاره به اینکه تا قبل از سال 92 تنها دو دستگاه ایکس‌ری فعال بود، گفت: در حال حاضر 12 دستگاه مشغول به کار هستند و ما براساس مدیریت ریسک و پارامترهایی که مشخص شده و ریسک‌ها را شناسایی کرده‌ایم، کانتینرهایی را که احتمال می‌دهیم حامل محموله‌های خاصی است توسط دستگاه ایکس‌ری و یا حتی توسط ارزیاب بازرسی می‌کنیم.
به گفته مدیرکل فناوری اطلاعات گمرک تعداد این دستگاه‌ها تا پایان سال به دو برابر افزایش پیدا خواهد کرد.

تعدد و تنوع ابزارهای کنترلی

فیروزه خیالی افزایش کشفیات را نتیجه زیر ذره‌بین قرار گرفتن مبادی رسمی و تحولات اخیر سیستم گمرکی دانست و گفت : ما در ابتدای راه‌اندازی سامانه 711 درصد افزایش کشفیات مواد مخدر داشتیم، سامانه در شناسایی ریسک‌هایی ناشی از ورود کالا به ما بسیار کمک کرده و به دنبال آن کشفیات قاچاق افزایش پیدا کرده است، طبیعتاً وقتی کشفیات افزایش پیدا می‌کند ریسک قاچاق هم بالا خواهد رفت. پیش از این برخی صاحبان کالا به دلیل نبود سیستم هوشمند از مبادی رسمی قاچاق می‌کردند، اما در حال حاضر ریسک قاچاق بالا رفته و تمایل فرصت‌طلبان به سوء‌استفاده از این مبادی را کاهش داده است.
مدیرکل فناوری اطلاعات گمرک به همکاری نهادهای امنیتی با گمرک اشاره و در توضیحات بیشتری گفت : ضمن انجام تشریفات و بعد از انجام آن ابزارهای کنترلی دیگری هم وجود دارد، مثلاً امکاناتی که گمرک در اختیار نیروی انتظامی قرار داده و این نهاد می‌تواند، کل محموله‌ها را رصد کند. آنها می‌توانند در لحظه استعلام بگیرند و یا اینکه تردد هر حامل را بررسی کنند. نیروی انتظامی می‌تواند صحت‌سنجی کند و ببیند حاملی که در حال تردد است از مبادی رسمی ترخیص شده است یا خیر.
به گفته خیالی ، این فرآیندها باعث شده کلیه تشریفات در زمان ورود، انجام مراحل گمرکی و بعد از خروج از گمرک به صورت بر خط مورد رصد و بررسی قرار گیرد.