محمد قلی یوسفی اقتصاددان در گفتگو با پایگاه خبری اگزیم نیوز درخصوص راهکارهای پیشنهادی برای اصلاح بازارها، اظهار داشت: برای اصلاح بازارها نمی توانیم آنها را به صورت سلیقه ای از یکدیگر تفکیک کنیم زیرا اقتصاد یک بازار دارد. یعنی بازارپول، کالا و یا عوامل تولید همه یکی هستند و باید قانونی که حاکم می شود بدون تبعیض در همه موارد یکنواخت باشد.

وی با بیان اینکه در دهه های اخیر درک درستی از بازار نداشته ایم، عنوان کرد: طی این سال ها یا بازار را حلال مشکلات می دانستیم و یا اینکه آن را بزرگترین تخریب کننده اخلاق و عدالت معرفی کرده ایم که هر دو باور در این زمینه غلط است. زیرا بازار یک ابزار است که در هر مسیری می تواند کار کند و بستگی دارد که چطور از آن استفاده شود تا نتیجه مطلوب و مثبت را ارایه کند.

این اقتصاددان با اشاره به اینکه برای کارکرد مناسب بازار نیاز به یک چارچوب نهادی داریم که مهمترین آن قانون، امنیت فردی و اجتماعی و حقوق مالکیت است، یادآورشد: شرایط اقتصاد ایران در طول سال ها به گونه ای بوده که زمینه برای کارکرد، رشد و توسعه بازارها فراهم نشده و این درحالی است که باید به این نکته نیز توجه کنیم که در شرایطی نیستیم که بتوانیم از نقطه صفر شروع کنیم و کارهایی که در 40 سال گذشته انجام ندادیم در مدت زمان کوتاه نسبت به اصلاح آن قدم برداریم، این شدنی نیست.

قلی یوسفی با تاکید براینکه اصلاح بازارها در شرایط عادی صورت می پذیرد و در وضعیت کنونی دولت نمی تواند در یک آرامش و ثبات تصمیم های لازم را اتخاذ کند، گفت: در این شرایط فقط  امکان رفع اضطرار و عبور موقت از مشکلات وجود دارد براین اصل این بی ثباتی با وجود اعمال تحریم های مجدد امریکا می تواند التهاب بازارها را بیشتر کند که رهایی از این وضعیت تنها منوط به استراتژی قاطع و بلند مدت دولتمردان است.

وی در ادامه افزود: البته اینکه با اصلاح بازارها جلوی عوامل بازدارنده اقتصاد گرفته شود قابل تحسین است ولی تجربه نشان داده که به دلیل عدم استراتژی بلند مدت و تغییر مسوولان بحث اصلاح ساختار بازارها جدی گرفته نمی شود زیرا فکر می کنند که اقتصاد بدون بازار هم می تواند کار کند. به همین دلیل همیشه در زمان وقوع فشار و تلاطم بازارها به دنبال مقصر می گردند در حالیکه بازارها در این زمینه مقصر نیستند بلکه دولتمردان و سیاست گذاران هستند که برای بازار مشکل تراشی می کنند.

این اقتصاد دان با اشاره به رکود تورمی، بیکاری، فقر و نابرابری و مشکلات سیاسی عنوان کرد: درحال حاضر اقتصاد ایران از وضعیت با ثبات برخوردار نیست و به دلیل مشکلات تجمعی فراوانی که طی سال ها و دولت های مختلف انباشته شده، شرایط بی ثباتی را در تمامی بازارها ایجاد کرده که منجر به نارضایتی عمومی شده است. دولت ها نیز به دلیل عدم برنامه ریزی تنها در زمان وقوع بحران با تصمیم گیری های مقطعی سعی در رفع موانع دارند که به دلیل سطحی بودن در دراز مدت کارساز نیست.

قلی یوسفی تصریح داشت : در سطح بین الملل نیز ما به شدت نیازمند تعامل با دنیا هستیم تا تکنولوژی جدید را وارد و راه های ورود به بازارهای جهانی را پیدا کنیم. برجام هم متاسفانه در مورد تعامل ما با دنیا چندان نتیجه بخش نبود. بنابراین آنچه که وضعیت کنونی اقتصاد ایران نشان می دهد شرایط قابل قبول و روبه رشد را چه در اقتصاد داخلی و چه در سطح بین الملل نداریم. در نتیجه با شرایط فعلی هر تصمیمی که برای اصلاح بازارها گرفته شود باید متعاقب آن آمادگی کافی برای رفع بحران های پیش رو نیز در نظر گرفته شود.

وی ادامه داد: برای مثال زمانی که دولت نرخ ارز را تثبیت کرد و در محدوده 4200 تومان نگه داشت، مردم با مراجعه حساب های بانکی خود را خالی کردند و بازار ارز از یک رونق غیر متعارف برخوردار شد، متعاقب آن دولت در یک تصمیم مقطعی مداخله گرانه اتخاذ کرد اما بعد از آن باید مراحل بعدی اصلاح این بازار را دنبال می کرد که به دلیل شرایط خاص حاکم بر اقتصاد نتوانست بیش از این پیشروی کند.

این اقتصاد دان درخصوص اعمال تحریم های جدید دولت امریکا گفت: این تحریم ها برای اقتصاد ایران بسیار مشکل ساز خواهد بود و اتحادیه اروپا هم نمی تواند در این زمینه اقدام مثبتی انجام دهد زیرا قادرنیست به جای بخش خصوصی خود قول دهد. منافع این کمپانی ها در همکاری با امریکا است در نتیجه وقتی به این مرحله رسیدیم ما یک آلترناتیو خوب داریم و یک آلترناتیو بد که در مورد اول باید گزینه مذاکره با امریکا برای حل مسایل فی مابین در فضای منطقی را در نظر بگیرم.

اما حالت دوم این است که بدون در نظرگرفتن شرایط اقتصادی و اجتماعی، دیپلماسی منطق و عرف بین الملل را کنار بگذاریم که نتیجه آن قطعا آسیب پذیری بیشتر مردم و تنگناهای اقتصادی خواهد بود که در نهایت سیاست هایی را به دنبال خواهد داشت که کشور را با مسایل ژئوپلتیک مواجه می کند که امیدواریم دولتمردان با دوراندیشی و اتخاذ تصمیم قاطع و صریح بهترین راهکار را انتخاب کنند.

قلی یوسفی درمورد تعرفه های حمایتی دولت برای صنایع گفت : اگر کشور در شرایط عادی باشد رقابت را از طریق بنگاه های داخلی برقرار می کند نه از طریق واردات. زیرا واردات رقابت ایجاد نمی کند و تنها وابستگی به واردات بیشتر را به دنبال دارد. واردات اتومبیل واردات قطعات را به دنیال دارد و متعاقب آن خدمات پس از فروش، اما اینها یک مسئله زودگذر هستند اما اگر رقابت در بازار داخلی ایجاد شود یعنی فضا برای ورود سرمایه گذاران به کشور ترسیم شده که اکنون م اکنون این شرایط مهیا نیست.

وی افزود: در مورد مالیات بر تعرفه نیز از آنجا که کمبود کالا در داخل وجود دارد واردات اجتناب ناپذیر است حالا شاید برخی از کالاهای لوکس را دولت بخواهد مالیات بگیرد اما اخذ مالیات کالای لوکس برای کسب درآمد است و نه حمایت از تولید داخلی و ملی، زیرا خودروهای وارداتی به هیچ عنوان رقیب خودروی داخلی نیستند و خودروهای گران قیمتی هستند که بالای 500 میلیون قیمت دارند اما کدام خودروی داخلی چنین قیمتی دارند ؟ بنابراین در سایر کشورها اگر زمانی تعرفه وضع می کردند به این دلیل بود که از تولید داخلی شان حمایت کنند اما در حال حاضر ما چنین تولیدی نداریم. آن کالایی هم که در داخل تولید می شود چنان عرضه آنها کم است که دولت نمی تواند برای آنها تعرفه وضع کند و این ضعف اقتصادی به صورت مستمر ادامه خواهد داشت.

قلی یوسفی با بیان اینکه در بحث اصلاح بازارها تعرفه ای که وضع می شود بر  روی کالای وارداتی باید به تولید داخلی منجر شود، گفت:  اما از آنجا که ما نه تکنولوژی داریم و نه سرمایه گذار ریسک پذیر، در جایی که به دلیل تحریم های امریکا امکان سرمایه گذاری به حداقل می رسد بنابر این تحت این شرایط تعرفه هیچ معنی نمی دهد و تنها برای کسب درآمد دولت است. زیرا تعرفه را زمانی وضع می کنند که کالای خارجی گران شود و تولید داخلی رشد کند ولی وقتی ما تولید معناداری نداریم نمی تواند در این زمینه کمک کند.

بر این اصل اینکه بگوییم انحصار ایجاد شده زمانی این اتفاق می افتد که کالای وارداتی رقیب کالای داخلی شود.  البته محصولاتی مثل چای، برنج، نساجی و کالاهای مصرفی اینها رقیب کالاهای وارداتی هستند اما در مورد اتومبیل باید گفت که خودروهای لوکس که در واردات هم نقش مهمی دارند اینها به هیچ وجه نمی توانند به صورت رقیب صنایع خودروی داخلی قرار گیرند و باعث کاهش انحصار شوند.