مسأله تأمین مالی بنگاه های تولیدی، در حال حاضر به یکی از مسائل مهم در توسعه اقتصادی تبدیل شده است. به طوریکه بیشتر ارزیابی ها و نظر سنجی ها از صاحبان بنگاه ها نشان می دهد، «دسترسی به منابع مالی» از مهمترین چالش های آنها در فضای کسب و کار به شمار می رود. این در حالی است که تولیدکنندگان ایرانی بانکها را مهمترین منبع برای تامین منابع مالی خود میدانند. از همین رو، بار سنگین شارژ مالی در ایران بر دوش بانکها قرار گرفته است. بانک محور بودن نظام تأمین مالی و نقش پر رنگ بازار پول، موجب شده تا بازار پولی به اولین گزینه انتخاب صاحبان کسب وکارها برای تامین مالی پروژه هایشان تبدیل شود.
این در حالی است که تأمین مالی از طریق ابزارهای دیگری چون بازار سرمایه در اولویتهای بعدی قرار می گیرد. برهمین اساس، بسیاری از کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه برای حل مشکلات بخش صنعتشان، برنامههای حمایتی خاصی تدوین کردهاند. کشورهای موفق صنعتی در دنیا برای حمایت از بنگاههای صنعتی خود نه تنها از وامدهی بانکها بهره بردهاند، بلکه برای شارژ مالی این صنایع، تمام ابزارهای موجود را تقویت کردهاند. به عبارتی این کشورها به دلیل افزایش رقابت ها در بازارهای جهانی، برای حمایت از صنایع خود به ویژه حل مسائل مالی آنها از کانال ها و ابزارهای مختلفی مثل بازار سرمایه برده اند.
حال با توجه به بانک محور بودن در ایران، این پرسش قابل طرح است که آیا بازار سرمایه پتانسیل تامین مالی بنگاه ها را دارد؟
ابراهیم بهادرانی مشاور رئیس اتاق تهران، در گفت وگو با اگزیم نیوز و در پاسخ به این پرسش، می گوید: بازار سرمایه پتانسیل تامین مالی بنگاه ها را دارد، اما واقعیت این است که بازدهی بازار سرمایه باید به گونه ای باشد که صاحبان سرمایه ترغیب شوند، پول ها و سرمایه خود را وارد این بازار کنند. از طرفی، چنانچه شرایط رکودی بر اقتصاد حاکم نباشد و بازدهی شرکت ها مناسب باشد، بازار سرمایه بهترین جایی است که می توان پول ها و سرمایه را به آن جا هدایت کرد.
او معتقد است که از طریق افزایش سرمایه وتعمیق بازار سرمایه است که می توان اقدام به شارژ مالی بنگاه ها کرد. یعنی در صورتی می توان از پتانسیل بازار سرمایه برای رونق تولید و صنایع کمک گرفت، که در این بازار افزایش سرمایه رخ دهد.
او در ادامه سهم بازارسرمایه در تامین مالی بنگاههای تولیدی را مورد اشاره قرار می دهد و می گوید: بازار سرمایه در کشور ما حداکثر ۲۰درصد نیاز بخشهای تولیدی را تامین کرده است. این در حالی است که در کشورهای صنعتی، نقش بازارهای سرمایه در تامین مالی بخشهای حقیقی نزدیک به ۵۰ درصد است.
بهادرانی ، «عدم آشنایی بنگاهها از سایر روشهای تامین مالی در کشور، تمایل نداشتن شرکتها به تامین منابع مالی خود از طریق بازارسرمایه، بازدهی پایین شرکت ها»، را از جمله موانع بهرهگیری بنگاهها از ظرفیت بازار سرمایه می داند.
او در اینجا دو نکته را مد نظر قرار می دهد: نخست اینکه بازدهی شرکت ها باید بیشتر از بازدهی سایر جاها، از جمله پس اندازهای بانکی باشد و این یکی از راهکارها برای ترغیب صاحبان سرمایه برای ورود به بازار سرمایه است. مطلب دیگر از نگاه او، اینکه چون شرکتها نمی توانند به اوراق مشارکت خود براساس قوانین بانک مرکزی سود بیشتری پرداخت کنند، در چنبره رقابت گیر می افتند. این در حالی است که زمانی که محدودیت باشد سرمایه جایی می رود که سود بیشتری دریافت کند. بر همین این اساس بازار سرمایه نمی تواند جوابگو نیازهای مالی بنگاه ها باشد.
بنا به اظهارات او، وقتی سود شرکت ۲۰ درصد تعیین شو د و مالیات هم باید پرداخت شود؛ اما سود بانکی ۲۰ درصد، بدون اینکه مالیاتی پرداخت شود؛ خب در چنین حالتی، نقد شوندگی بازار پولی بیشتر از بازار سرمایه است. بنابراین مردم به بازار پولی هجوم می آورند تا بازار سرمایه.
بهادرانی در نهایت به ارائه راهکارهایی برای رفع این موانع و بهبود کارکرد بازارسرمایه در تامین مالی می پردازد. به گفته او، نخستین فاکتور اثرگذار ایجاد ثبات اقتصادی و رفع سایه رکود بر همه بخش های اقتصادی کشور است. از نگاه او، بهبود وضعیت مالی مردم، جذب سرمایه های خارجی، افزایش و تعمیق سرمایه در بازار سرمایه، استفاده بهینه از ابزارهای جدید مانند صکوک (اوراق قرضه) اسلامی و تقویت بنگاه های تولید از جمله این راهکارها بهشمار میآید.
نظر شما