به گزارش روز جمعه اگزیم نیوز، با وجود اینکه ایران بالاترین سرانه مصرف پارچه چادر مشکی را دارد و یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان این محصول در جهان به شمار می‌رود اما تولید این کالای پرمصرف در کشور بسیار محدود است و همین موضوع موجب شده است بخش عمده‌ای از نیاز بازار از طریق واردات تامین شود لذا از مسئولان درخواست می شود تا نسبت به افزایش کارخانه‌های تولید پارچه چادر مشکی اهتمام بورزند و شرایطی را فراهم آوردند که کارخانه‌ تولید پارچه چادر مشکی در کشور افزایش یابد.

‌در راستای بررسی ‌وضعیت فعلی تولید و واردات پارچه چادر مشکی و آینده این صنعت، سراغ علیرضا حائری عضو هیات مدیره جامعه متخصصان نساجی ایران رفتیم؛ وی که‌ عضو هیات مدیره خانه صنعت و معدن استان تهران نیز است،‌ در این گفت‌وگو ‌به وضعیت تولید و واردات پارچه چادر مشکی و میزان ارزی بری ناشی از واردات این کالای مصرفی، اشاره کرد.

جناب حائری لطفا در خصوص وضعیت تولید پارچه چادر مشکی در کشور توضیح دهید در حال حاضر چند کارخانه فعال تولیدکننده پارچه چادر مشکی در کشور وجود دارد و چه مقدار از نیاز کشور توسط تولید داخل تامین می‌شود؟

حائری: در حال حاضر فقط یک کارخانه تولید کننده پارچه چادر مشکی در کشور وجود دارد که ظرفیت تولید این کارخانه سالانه ۱۰ میلیون مترمربع در سال است که البته ممکن است این کارخانه حدود ۷ تا ۸ میلیون مترمربع پارچه چادر مشکی تولید کند.

مصرف سالانه پارچه چادر مشکی در کشور چقدر است؟

حائری: در گذشته نیاز مصرفی کشور در خصوص پارچه چادر مشکی حدود ۶۰ تا ۷۰ میلیون مترمربع تخمین زده می‌شد اما اکنون به علت کاهش تقاضا که بخشی از آن ناشی از گرانی پارچه چادر مشکی است،‌ مصرف سالانه کشور حدود ۵۰ میلیون مترمربع تخمین زده می‌شود.

بنابراین اگر تنها کارخانه تولیدکننده پارچه چادر مشکی با ظرفیت سالانه ۱۰ میلیون مترمربع حدود ۷ تا ۸ میلیون مترمربع از از نیاز داخلی را تامین کند بقیه ۵۰ میلیون مترمربع یعنی بیش از ۴۰ میلیون متربع باید از طریق واردات این کالای مصرفی به کشور تامین شود.

براین اساس حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد از نیاز به پارچه چادر مشکی از طریق واردات و حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد نیز از طریق تولید داخلی تامین می‌شود.

سالانه چه میزان ارز صرف واردات پارچه چادر مشکی به کشور می‌شود؟

حائری: واردات پارچه چادر مشکی به کشور سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون دلار ارزبری دارد و این در حالی است که با ۲۰ میلیون دلار می‌توان یک کارخانه تولید پارچه چادر مشکی مانند همین کارخانه‌ای که الان در کشور تولید کننده پارچه چادر مشکی است ساخت، بنابراین می‌توان گفت سالانه با هزینه ۱۰۰ میلیون دلاری واردات پارچه چادر مشکی می‌توان ۵ کارخانه تولید پارچه چادر مشکی در کشور ساخت و نه تنها کل نیاز داخلی را تامین کرد بلکه از ارزی بری از کشور نیز جلوگیری کرد.

البته به گفته مقامات و مسئولان یک یا دو واحد تولید پارچه چادر مشکی با ظرفیت تولید ۳۰ میلیون مترمربع در دست احداث است که اگر این کارخانه‌ها احداث و به ظرفیت تولید برسد در مجموع با ۱۰ میلیون مترمربع پارچه چادر مشکی که از قبل داشتیم می‌توان سالانه ۴۰ میلیون مترمربع تولید داشت و در واقع ۸۰ درصد تقاضای بازار به این کالای مصرفی را پوشش داد اما باید امیدوار بود تا آنچه مسئولان قول آن را داده‌اند به مدار تولید برسد.

چرا با وجود اینکه ایران یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان پارچه چادر مشکی در کشور است اما عزم و اراده‌ای برای تولید این کالای پرمصرف در کشور وجود ندارد؟

حائری: باید این جذابیت را وزارت صمت برای سرمایه‌گذار ایجاد کند، سرمایه‌گذار در جایی سرمایه گذاری می‌کند که برایش سود آور باشد و به عبارتی بازگشت سرمایه داشته باشد. بنابراین در هر حوزه‌ای که این جذابیت برای سرمایه‌گذار ایجاد شود نسبت به ایجاد واحد صنعتی اقدام می‌کند اما نکته آن است که این جذابیت در حوزه تولید پارچه چادر مشکی فراهم نشده است.

برای تولید باید به سرمایه‌گذار تسهیلات پرداخت شود و کمک کرد و جذابیت ایجاد کرد تا سرمایه‌گذار نیز با ایجاد واحد صنعتی نسبت به جبران کمبودها اقدام کند.

در سایر حوزه‌ها مانند تولید نخ فیلامنت پلی استر، تولید فرش‌های ماشینی، ریسندگی سیستم پنبه‌ای، کالای خواب و پوشاک این جذابیت‌ها وجود دارد و سرمایه‌گذار در آنجا سرمایه‌گذاری می‌کند بنابراین در حوزه تولید پارچه چادر مشکی نیز باید جذابیت ایجاد کرد و اگر نمی‌توانیم این جذابیت را ایجاد کنیم باید سرمایه‌گذارهایی که در صنعت نساجی شناخته شده‌اند و به عبارتی امتحان پس داده‌اند را دعوت کنیم و با دادن تسهیلات، معافیت‌های مالیاتی، معافیت‌های بیمه‌ای، اهدا زمین ارزان قیمت برای آنها جذابیت ایجاد کنیم تا در زمینه مورد درخواست ما فعالیت کنند که این وظیفه بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است و این کارها را این وزارتخانه باید انجام دهد.

در حال حاضر جذابیت تولید در سایر صنایع نساجی وجود دارد؟

حائری: در حال حاضر ارزش پول ملی کاهش یافته و خرید انواع پوشاک از اولویت بخشی از مردم خارج شده است اولویت مردم اکنون تامین مسکن، تامین هزینه تحصیل فرزندان و یا تامین مواد غذایی مورد نیاز خانوار است بنابراین اگر پارچه چادر مشکی نیز جزء پوشاک باشد تامین آن به اولویت سه و چهار برخی خانوارها رسیده است و اگر فردی در سال‌های گذشته به عنوان مثال سالانه دو یا سه قواره چادری خریداری می‌کرد اکنون هر دو یا سه سال یکبار یک قواره پارچه چادری خریداری می‌کند. بنابراین کاهش مصرف نیز بر کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری تاثیرگذار است.

کاهش مصرف برخی از اقلام غیرضروری بیشتر از سال ۹۷ به بعد نمود پیدا کرد و این در حالی است که مصرف پارچه چادر مشکی در کشور ما از ۴۵ سال پیش وجود داشته و در تمام این سال‌ها نیز تقریبا بزرگترین مصرف کننده این کالای مصرفی بوده‌ایم، اگر از ۵ سال اخیر صرفنظر کنیم چرا طی ۴۰ سال گذشته عزمی برای تولید در این زمینه وجود نداشته است؟

حائری: بازار ما دو بخش دارد، یک بخش صنعت و یک بخش تجارت است، تجار و بازرگانان در بخش تجارت کشور کمبودها را احصا می‌کند و به دست می‌آورند و در جهت تامین آن اقدام می‌کنند اما این کار در بخش صنعت انجام نمی‌شود ولی بخش تجارت ما این کار را خوب انجام داده است.

افرادی که پارچه چادر مشکی وارد کشور می‌کنند در حقیقت بازار را بررسی کرده اند و شناخته‌اند و نیاز بازار را به درستی تشخیص داده‌اند و نگذاشته‌اند کمبودی در زمینه پارچه چادر مشکی در کشور وجود داشته باشد اما بخش صنعت ما این کار را نکرده است و لذا برای رفع نیاز داخلی از طریق تولید داخل اقدام به موقع انجام نداده است. این در حالی است که حتی اگر سرمایه‌گذار هم جذابیت برای سرمایه‌گذاری نداشت چون پارچه چادر مشکی کالای استراتژیک است و دارای یک بعد فرهنگی و دینی نیز هست باید دولت و وزارتخانه‌های مرتبط در جهت ساخت پارچه چادر مشکی به صورت مستقیم اقدام می‌کردند و منتظر نمی‌ماندند که سرمایه‌گذار در این باره پیش قدم شود.

وضعیت قیمت تولید پارچه چادر مشکی با توجه به افزایش قیمت ارز چگونه است؟ طی سال‌های اخیر با افزایش قیمت ارز قیمت تولید پارچه چادر مشکی چقدر افزایش یافته است؟

حائری: به همان نسبتی که قیمت ارز افزایش یافته است به همان نسبت شاید هم بیشتر قیمت تمام شده کالاهای تولیدی و وارداتی افزایش یافته است. یعنی اگر نرخ دلار از ۱۰ هزار تومان به ۳۰ هزار تومان افزایش یافته و به عبارتی قیمت دلار سه برابر شده است قیمت کالای وارداتی نیز حداقل سه برابر افزایش یافته است و هزینه تولید محصول تولید داخلی نیز سه برابر شده است یعنی دقیقا متناسب با افزایش نرخ ارز قیمت کالاهای وارداتی و تولید افزایش یافته است.

اگر قیمت یک متر پارچه چادر مشکی اعلا وارداتی در گذشته ۵ دلار بود الان در خارج از کشور قیمت این کالا همان پنج دلار است اما با توجه به افزایش سه برابری قیمت ارز اگر به عنوان مثال قیمت یک قواره پارچه چادر مشکی تا چند سال پیش ۲۰۰ هزار تومان بود اکنون قیمت آن در داخل کشور به ۶۰۰ هزار تومان افزایش یافته است. در مجموع با توجه به افزایش قیمت ارز، هزینه حمل و نقل، هزینه‌هی گمرکی، قیمت خرده فروشی و سود انتظاری تاجر نیز افزایش یافته است و تمام این موارد بر قیمت کالا تاثیر گذاشته و مصرف کننده کالای مورد نظر خود را با قیمت بیشتری نسبت به گذشته خریداری می‌کند.

واردات پارچه چادر مشکی عمدتا از کدام کشورها انجام می شود؟

حائری: پارچه چادر مشکی معمولا از کشورهای آسیای جنوب شرقی، کره، اندونزی، ژاپن، تایلند و غیره وارد می‌شود این در حالی است که برخی از این کشور مانند تایلند، کره ، ژاپن و ویتنام اصلا مصرف کننده این کالا نیستند و تولیدشان فقط به قصد صادرات و تامین نیاز ما و کشورهای عربی است. بنابراین این کشورها دقیقا همان نیازسنجی و تولیدی را که باید وزارت صمت در خصوص تولید این کالای مصرفی انجام می‌داد را انجام داده‌اند و منافع عظیمی نیز از تجارت این کالا نصیب آن‌ها می‌شود.

این در حالی است که اگر طی سال‌های گذشته ما نسبت به تولید و صادرات این کالای مصرفی اقدام می‌کردیم نه تنها نیاز خودمان را تامین می‌کردیم بلکه با توجه به نزدیکی به کشورهای عربی منطقه به لحاظ مسافت می‌توانستیم پارچه چادر مشکی را با قیمت ارزان‌تری به این کشورها صادر کنیم.

ذکر این نکته نیز لازم است که تمام این کشورهای تولید کننده پارچه چادر مشکی فاقد مواد اولیه مورد نیاز تولید این کالای صنعتی هستند. پلی‌استر و نخ میکرو فیلامنت پلی استر از مشتقات نفتی است و این کشورها نفت و گاز را از ما خریداری می‌کنند و پلی‌استر تولید و آن را تبدیل به کالاهای مختلف از جمله پارچه چادر مشکی می‌کنند و بعد هم همان کالای تولیدی را به خودمان می‌فروشند. لذا با خرید نفت ما و تبدیل نفت به مشتقات و فرآورده‌های نفتی از جمله پلی‌استر و در نهایت تبدیل آن به پارچه چادر مشکی کالای صادراتی ما را تبدیل به کالایی با چند برابر ارزش افزوده می‌کنند و در نهایت نیز همان کالا را به با چندین برابر قیمت به کشور ما صادر می‌کنند.

با توجه به اینکه به مبحث واردات پارچه چادر مشکی از کشورهای مختلف وارد شدیم ذکر این نکته را نیز لازم می‌دانم که واردات پارچه چادر مشکی به هیچ وجه مافیایی نیست و اینکه می‌گویند واردات این کالا در انحصار چند نفر است اصلا مطلب درستی نیست و بیان چنین موضوعی ناشی از بی‌خبری است.

با توجه به وضعیت فعلی تولید چادر مشکی، در حال حاضر در کشور همه تجار امکان واردات پارچه چادرمشکی را دارند یا برخی تجار فقط امکان واردات دارند؟ و آیا استقبال می کنند؟

حائری: اولا هر فردی که دارنده کارت بازرگانی باشد و در حوزه صنایع نساجی فعالیت کند می‌تواند نسبت به واردات پارچه چادر مشکی اقدام کند و منعی برای آن وجود ندارد اما نکته حائز اهمیت آن است که شیوه تجارت در دنیا به این صورت است که تولیدکنندگان بزرگ در دنیا در عرضه کالاهای خود همواره با چند تاجر محدود وارد معامله می‌شوند.

در مورد واردات پارچه چادر مشکی به کشور ما نیز همین امر صادق است یعنی شرکت‌های تولیدی پارچه چادر مشکی در کشورهایی مانند کره یا ژاپن کالای تولیدی خود را به چند نفر محدود تاجر عرضه می‌کنند و اگر کسی به غیر از این افراد قصد خرید کالا از آنها را داشت آن فرد را به همین تجار معرفی می‌کنند. در اصطلاح تجاری این شرکت‌های تولیدی می‌خواهند کالایی که عرضه می‌کنند در بازار (آقا) بماند.

در مورد سایر اقلام و کالاها نیز به همین صورت است که شرکت‌های تولیدی کالاهای خود را در اختیار نمایندگی‌های محدودی قرار می‌دهند و این نمایندگی‌ها هستند که کالای مورد نظر را در بین خریداران عمده توزیع می‌کنند. کارخانه‌ها و شرکت‌های مختلف تولیدی از قبیل کارخانه‌های تولید فرش ماشینی نیز در به همین شیوه کار می‌کنند و کالای تولیدی خود را به چند نفر محدود عرضه می‌کنند و این افراد توزیع را به شیوه‌های مختلف گسترش می‌دهند. این ضوابط تجاری در دنیا شناخته شده، مورد قبول و اخلاقی است و مشکلی ندارد.