ایران و پاکستان به عنوان دو کشور مهم در جهان اسلام به دنبال گسترش روابط تاریخی خود در تمام بخش ها به ویژه روابط اقتصادی هستند. به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی اگزیم نیوز، روابط سیاسی و اقتصادی ایران و پاکستان در سال های اخیر با فراز و فرود های مختلفی رو برو بوده است و بطور مشخص حجم مراوده اقتصادی این دو کشور همسایه نتوانست هیچگاه رضایت تجار و بازرگانان را فراهم کند.

ایران و پاکستان به عنوان دو بازیگر مهمّ جنوب غربی آسیا با داشتن مرز­های مشترک پهناور تأثیر­گذاری مهمی بر تحوّلات بین­المللی دارند و ضرورت­های سیاسی و ژئو­استراتژیکی بین ایران و پاکستان با وجود اختلاف در منافع و چشم­اندازهای سیاسی در مورد مسائل منطقه­ای و جهانی، سبب رابطه­ نزدیک بین دو کشور شده است.

تحلیلگران منطقه اعتقاد دارند با توجه به موقعیت ژئو­پلیتیکی و ژئو­استراتژیکی دو طرف و مسائل امنیتی میان آنها، توسعه روابط ایران و پاکستان می تواند موقعیت منطقه ای هر دو کشور را ارتقا داده و سبب ایجاد فضای جدیدی در منطقه غرب و نیز جنوب آسیا شود.

 در این میان سفر آتی رئیس جمهوری اسلامی ایران به پاکستان که قرار است روزهای ششم و هفتم فروردین ماه 1395 به انجام شود می تواند سرآغازی باشد برای توسعه  روابط دو کشور و فصلی نو را در این رابطه رقم بزند.

این روزها مقام های مختلف در دولت پاکستان سرگرم انجام تدارکات لازم برای میزبانی از حسن روحانی  هستند و و تیم های تجاری و اقتصادی ایران از هم اکنون، با ورود به پاکستان، سرگرم انجام رایزنی های لازم برای بهره برداری حداکثری از سفر روحانی به اسلام آباد در شرایط پساتحریمند.

صرف نظر از مناسبات سیاسی ایران و پاکستان، روابط اقتصادی دو کشور با وجود  برخورداری از ظرفیت‌های بالای اقتصادی و بازار مصرف گسترده، هیچگاه از سطح مطلوب و مورد انتظار برخوردار نبوده است. اگرچه تهران و اسلام آباد در چهارچوب مناسبات دو جانبه و نیز سازمان همکاری اقتصادی (اکو) کوشش فراوانی نمودند تا حجم مناسبات اقتصادی طرفین توسعه یابد، اما سایه سنگین اختلافات سیاسی و ایدئولوژیکی، شرایط ناپایدار امنیتی، نامناسب بودن زیرساخت‌های مورد نیاز و نیز عدم جنبه هم تکمیلی اقتصادی بین دو کشور، مانع از گسترش مناسبات اقتصادی دو کشور شده است.

افزون بر این، بدبینی پاکستان به توسعه روابط ایران و هند نیز مانع گسترش مناسبات منطقه‌ای شده است. برای مثال پاکستانی‌ها از طرح احداث کریدور شمال-جنوب که هند را به ایران و روسیه متصل می‌کند، بسیار ابراز نگرانی کرده‌اند. همچنین این اختلافات، یکی از دلایل اصلی به ثمر نرسیدن پروژه مهم خط لوله صلح است که در صورت تحقق، می‌تواند آثار بسیار مثبت سیاسی و اقتصادی برای ملت‌های منطقه جنوب غرب آسیا به دنبال داشته باشد.

باید بر این نکته تاکید کرد که روابط تجاری و اقتصادی ایران و پاکستان از گذشته تا امروز در منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و به تازگی هم با مذاکراتی که بین مقام‌های سیاسی و اقتصادی دو کشور و سفر هیاتهای تجاری دو کشور به منظور رفع موانع تجاری بین دو کشور، وارد فصل جدیدی شده است  و سفر رییس جمهوری اسلامی ایران به پاکستان زمینه را برای مشارکت بیشتر بخش خصوصی نیز فراهم خواهد کرد و همگان امروز بر این اعتقادند که روابط دو کشور از چشم انداز مطلوبی برخوردار است.

بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی تا پایان آذرماه سال 1394 ایران در حدود 440 میلیون دلار کالای غیرنفتی به پاکستان صادر کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 32 درصد کاهش یافته و در مقابل 166 میلیون دلار کالا از پاکستان وارد کرده که در مقایسه با سال گذشته 2 درصد افزایش داشته است.

بنابراین با وجود ظرفیت‌های فراوان تجاری بین ایران و پاکستان، در 9 ماه سال جاری مجموع تجارت دو کشور به صورت غیر رسمی در حدود 600 میلیون دلار بوده با این وجود در برخی منابع رسمی این رقم تا 1 میلیارد دلار نیز ذکر شده است.

به طور کلی کشور پاکستان با بیش از 190 میلیون نفر جمعیت و مردمی مسلمان، این ظرفیت را دارد که به بزرگترین مقصد کالاهای وارداتی ایران تبدیل شود بنابراین لازم است ایران از فرصت همسایگی و نزدیکی فرهنگی با این کشور استفاده کند و با بالابردن سطح روابط تجاری با این کشور از مزایای افزایش تجارت و صادرات چون ایجاد اشتغال و ارزش افزوده بهره ببرد.

با وجود کاهش صادرات ایران به پاکستان ، روند تجارت ایران و پاکستان در سال‌های اخیر روندی روبه رشد بوده به طوری‌ که پاکستان به یکی از اصلی‌ترین مقاصد صادراتی ایران تبدیل شده‌ است. هر دو کشور ظرفیت خوبی برای گسترش روابط تجاری با یکدیگر دارند اما در این بین مشکلاتی وجود دارد که سبب شده پاکستان و ایران نتوانند آنطور که باید روابط اقتصادی خود را گسترش دهند.