مرزهای مشترک میان کشورها بعنوان نقاط مرزی معمولا فرصت های اقتصادی مطلوبی برای مبادلات تجاری میان کشورها بشمار می آیند. راه اندازی بازارچه های مرزی در رونق اقتصادی و بازرگانی نقش موثری را ایفا می نمایند. علاوه بر آن می توانند به ایجاد اشتغال در جوامع محلی و منطقه ای منجر شوند. در بین 31 استان کشور 16 استان، جزو استان های مرزی یشمار می آیند که طبق سرشماری سال 90 بیش از 45 درصد جمعیت کشور را به خود اختصاص می دهند. با وجود آنکه درصد تجارت کشور از این بازارچه ها بسیار اندک است اما توجه و سازماندهی آن ها می تواند بر گسترش تجارت خارجی کشور موثر واقع شود.

در خصوص ماهیت بازارچه های مرزی محمود بازاری مدیر کل توسعه صادرات کالای سازمان توسعه تجارت به خبرنگار اگزیم نیوز توضیح داد: تجارت مرزنشینی متشکل از چند قشر مانند مرزنشین ها، پیله وران و ملوانان بخصوص در سواحل جنوبی کشور است ماهیت شکل گیری این نوع تجارت به شرایطی که در مرزها حاکم است باز می گردد. درقسمت هایی که ایران با کشور مقابل مرز طولانی دارد مانند عراق و افغانستان و قسمتی از مرزهای شمالی با آسیای میانه یک قرابت قومی قبیله ای وجود دارد و این مرزنشین ها با کشور مقابل از قدیم الایام رفت و آمد داشته اند، در این رفت و آمدها مبادلات کالایی به صورت ورود کالا یا خروج کالا انجام می شده است.

وی ادامه داد:  از یک سوی دیگر مرزهای کشور نقاط امنیتی بشمار می آیند و کشور برای حفظ امنیت این مناطق به حضور مرزنشین ها در مرزها بعنوان مبادی ورود و خروج یا مبادی گذر نیازمند است. از سویی دیگر مبادلات تجاری مرزی یکی از عوامل اصلی کمک به مسایل اقتصادی و معیشتی مرزنشین ها است و این عاملی برای تقویت تجارت مرزنشینی است. نگاه به اقتصاد مرزنشینی نشان می دهد مبادلات مرزی در مقایسه با کل مبادلات کشور رقم اندکی است اما همین میزان تجارت اندک نیز با منطبق شاخص های کیفی و  اصول بین المللی فاصله دارد.

بازاری در خصوص رویکرد سازمان توسعه تجارت در سازماندهی این بازارچه ها نیز گفت: دولت و سازمان توسعه تجارت از گذشته در راستای ارتقاء و بهبود کیفیت کالاهای مبادلاتی از این بازارچه ها و انطباق آن ها با استاندارهای تجاری تلاش کرده اند. آیین نامه مبادلات مرزی نیز با همین هدف نگاشته شده و بعضی از مفاد آن نیز تنظیم و ابلاغ شده است. درست است، تجارت مرزی در کشور ما نسبت به فرم تجارت بین الملل از شاخص های پایین تری برخوردار است اما برای ارتقاء کیفیت و انطباق آن با رویه های بین المللی نیاز داریم تا به تجار در این منطقه آموزش دهیم.

مدیرکل توسعه صادرات کالای سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه برای ارتقاء کیفیت تحارت مرزی نیازمند همکاری سایر سازمان ها نیز هستیم افزود: دسترسی به این مهم نیامند کمک بخش تعاون برای بهبود ساختار تعاونی های مرزنشینی است همچنین نیازمند وضع قوانین نظارتی در مجلس داریم و می توان گفت برای بهبود تجارت مرزنشینی نیازمند همکاری همه ارگان های مسوول هستیم.