افسانه شرکت- عمان از جمله کشورهای عربی است که طی سالیان طولانی روابط خوبی با ایران داشته است و به دلیل موقعیت جغرافیایی آن کشور به یکی از مهمترین هدف ایران برای صادرات مجدد بشمار می رود. همچنین ژئوپلتیک تنگه هرمز یکی از عوامل موثر و پایدار در روابط ایران و عمان است. با توجه به اهتمام دولت ها دو کشور بر گسترش روابط تجاری به نظر می رسد عمان بزودی بتواند جایگزین امارات برای ایران باشد و حجم روابط تجاری دو کشور بیش از پیش افزون گردد.

اهمیت روابط اقتصادی- تجاری ایران و عمان

کشور عمان تنها کشور عربی است که از دوران پهلوی تاکنون بهترین روابط را با ایران داشته است. پس از پایان جنگ تحمیلی مخصوصا در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی سطح روابط میان دو کشور تا حد مطلوبی گسترش یافته و در دوران ریاست محمود احمدی نژاد به بالاترین سطح خود رسید. در سال 94 مبادله تجاری بین دو کشور به 449 میلیون دلار رسید. عمده صادرات ایران به عمان را کالاهای صنعتی و محصولات کشاورزی تشکیل می دهد و ایران نیز عمدتا سنگ آهن و برخی کالاهای معدنی از عمان وارد می کند.

سفرهای متمادی مابین مقامات هر دو دولت در سال های اخیر موید اهتمام این دو کشور بر گسترش روابط است.کارشناسان معتقدند در آینده ای نزدیک حجم تجارت میان ایران و عمان طوری افزایش خواهد یافت که ممکن است در آینده از سطح کنونی روابط اقتصادی ایران با امارات نیز پیشی گیرد و عمان به قطب تجارت مجدد کالاهای ایرانی در منطقه تبدیل شود. در حالیکه عمان نیز به شدت در حال سرمایه گذاری بر روی بهبود گسترش زیرساخت های تجاری خود است.

موقعیت جغرافیایی عمان بگونه ای است که برای صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای آفریقایی بسیار مناسب است و به دلیل اینکه عمان در نقطه ای قرار گرفته که با آسیای دور در ارتباط است می تواند از طریق ایران به بازارهای آسیای میانه و افغانستان متصل شود. بازار ایران نیز برای تجار عمانی بازاری مطلوب و پرسود می باشد. ایران به لحاظ جمعیت بالا میزان مصرف کالایی زیادی دارد همچنین موقعیت سوق الجیشی ایران که بین کشورهای اروپایی و آسیایی قرار گرفته است به نحوی است که عمان می تواند با استفاده از صادرات مجدد بهره زیادی از این بازار ببرد. از این جهت روابط اقتصادی دوطرفه برای هر دو کشور دارای اهمیت است

در دیداری که سفیر عمان با  ولی الله افخمی راد رییس سازمان توسعه تجارت در تهران داشت، سفیر این کشور بر گسترش روابط ایران و عمان تاکید کرد و گفت: با توجه به درخواست دولت ایران، فضایی به اندازه سه هزار تن کالا برای ایرانی‌ها در بندر صحم عمان در نظر گرفته‌ایم که ایرانی‌ها می توانند با استفاده از آن، این بندر را به یک بندر تجاری تبدیل کنند.
وی با بیان اینکه این بندر در حال حاضر محل ماهیگیری است، اظهار داشت: وزیران بازرگانی، حمل‌ و نقل و مسئولان عالی پلیس عمان از این بندر بازدید کرده‌اند تا بزودی زیرساخت‌های مورد نیاز ایرانی‌ ها را برای ورود کالا تامین کنند تا ایرانی ‌ها بتوانند با سهولت از این بندر استفاده تجاری کنند.

رئیس سازمان توسعه تجارت ایران نیز در این نشست با تجلیل از نگاه خوب عمان به ایران اعلام کرد: وزیر صنعت، معدن و تجارت و همچنین سایر مقام های عالی ایران نگاه ویژه‌ای به عمان دارند و ما بر اساس همین نگاه، از هیچگونه کمکی در خصوص گسترش روابط با عمان کوتاهی نمی‌کنیم و در این مسیر گام خواهیم برداشت.

وی گفت: مشخص است که عمان برنامه‌های متعددی برای گسترش روابط با ایران دارد و ما نیز تلاش داریم حجم تجارت دو کشور را که از سه سال پیش تاکنون سه برابر شده است را باز هم افزایش دهیم چرا که اعتقاد داریم ظرفیت‌های تجاری دو کشور بیش از این ارقام است. افخمی راد با بیان اینکه ما به دنبال تسهیل امور تجاری با عمان از طریق افزایش خطوط پروازی و تسهیل در دریافت روادید بودیم، گفت: با توجه به برنامه‌های مورد اشاره، گمان می‌رود بزودی هر دو طرف به اهداف خود دست یابند.

چالش ها و پتانسیل های صادرات ایران به عمان

مهمترین و بیشترین کالاهای وارداتی عمان از سایر کشورهای جهان شامل موادغذایی و فراورده های کشاورزی و دامی، ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل، خدمات فنی مهندسی و مصالح و تجهیزات ساختمانی می باشد. همچنین مواد اولیه کارخانه‌های سیمان از جمله گچ و سیلیس و نیز انواع مصالح ساختمانی مانند سنگ، کاشی و سرامیک کشور عمان از بازار مصرف خوبی بشمار می آید.

کشور عمان به شدت نیازمند واردات کشاورزی است، محصولات کشاورزی وارداتی این کشور به لحاظ قیمت و کیفیت قابل مقایسه با محصولات کشاورزی ایران نیست و از کیفیت پایینی برخوردار هستند.گفته می شود عدم حضور فعال ایران در بازار محصولات کشاورزی این کشور را به علت نبود خط منظم و مستقیم کشتیرانی و نیز عدم وجود نگاه هدفمند به بازار این کشور است.

با وجود مزیت‌های فراوان کشور عمان نسبت به سایر کشورهای حوزه خلیج فارس برای ایران ما حجم مبادلات تجاری دو کشور در قیاس با حجم مبادلات ایران با سایر کشورهای حوزه مذکور مانند امارات، کویت و بحرین بسیار پایین است. شاید در کنار بهبود حمل و نقل برگزاری منظم نمایشگاه‌های اختصاصی و تخصصی و مشارکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی عمان برای معرفی توانمندی‌های صنعتی ایران؛ برگزاری سمینارهای مشترک جهت آشنایی بازرگانان با امکانات اقتصادی بازرگانی در دو کشور؛ تسریع در امضاء نمودن موافقت نامه‌های تشویق و حمایت از سرمایه گذاری، تعرفه‌های گمرکی و تعرفه‌های ترجیحی و لزوم تبادل اطلاعات و قوانین تجاری برای آشنایی بیشتر بازرگانان دو طرف نیز بتواند در افزایش حجم مبادلات تجاری ایران و عمان نقش اساسی داشته باشد.

سفیر عراق در دیدار با معاون وزیر صنعت و معدن نیز برگزاری نمایشگاه اختصاصی ایران در عمان را راهی برای معرفی کالاهای ایرانی دانست  و گفت: این نمایشگاه 6 اکتبر (15 مهرماه امسال) در عمان برگزار می‌شود و علاوه بر ایران، شرکت‌های بزرگ امریکایی، هندی و چینی در آن حضور دارند و بهترین فرصت برای گسترش همکاری ‌های تجاری برای ایرانی ‌ها است.وی گفت: اگر بازرگانان ایرانی از این فرصت طلایی استفاده نکنند، تجار هندی و چینی گوی سبقت را از ایران خواهند ربود. سفیر عمان با اشاره به برگزاری کمیسیون مشترک دو کشور در آینده نزدیک گفت: در این کمیسیون که طبق برنامه همزمان با یکی از نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار خواهد شد، 150 شرکت قدرتمند عمان حضور خواهند داشت.
وی در ادامه به عزم عمان برای افزایش پروازهای هواپیمایی این کشور به شهرهای مختلف ایران خبر داد و گفت: از یکم ژوئن سال 2016 میلادی (12 خرداد ماه سال جاری) از مسقط به مشهد هر روز یک پرواز خواهیم داشت ضمن اینکه از یکم آگوست (11 مرداد) پرواز مسقط به تهران به سه پرواز در روز می‌رسد و در ادامه این طرح پرواز مستقیم به اصفهان و بندرعباس نیز در نظر گرفته شده است، ضمن این که درصد هستیم ایرانی‌ها را از طریق خطوط پروازی عمان ایر به سایر نقاط جهان منتقل کنیم.

عمان بی تردید نزدیک ترین همسایه جنوبی ایران در آب های خلیج فارس بشمار می رود و به دلیل موقعیت استراتژیک این کشور و نیز بازار داخلی آن می تواند کشوری مهم برای صادرات  و یا صادرات مجدد محصولات ایران بشمار آید امید می رود سطح روابط دو کشور با وجود پتانسیل های موجود بیش از پیش فراتر رود.