درگیری و تنش های داخلی کشورها در خاورمیانه باعث شده تا پازل مراودات سیاسی و اقتصادی آنها برهم بخورد، به طوری که به نظر می‌رسد موج جدیدی از اتحادیه های اقتصادی در راه است، در حالی که منطقه به کانون تشنج‌های سیاسی مبدل شده هر کدام از کشورها قصد دارند تا سهم خود از بازارهای هدف را حفظ کنند، البته در این میان برخی کشوری مانند عربستان تعاملات اقتصادی را قربانی تعاملات سیاسی و کشورهای هم پیمان خود را دنباله رو خود می‌کنند، البته شرایط پسابرجام باعث شده تا کشوری با بازار مصرفی چشمگیری مانند کره به سرعت جایگزین بازار کوچک سعودی ها شود.  تفاوت استراتژی‌ها به حدی است که اکثر کشورها مانند پاکستان، افغانستان، روسیه، ترکیه، کشورهای حوزه خلیج فارس هرکدام در حال چیدمان جدیدی هستند بنابراین باید دید این آرایش جدید به نفع  یا به ضرر آنها می شود.

حفظ بازار های هدف، جنگی جدید است

محمدرضا مودودی، مشاور وزیر صنعت،معدن و تجارت  در گفت وگو با خبرنگار اگزیم نیوز با اشاره به تغییر اتحادیه های اقتصادی در منطقه بیان کرد: مراودات اقتصادی همیشه یک جنگ است، چرا که استراتژی های مدرن حرف اول را می زنند. رقابت اقتصادی همیشه بوده و خواهد بود هرچه شرایط اقتصاد سخت‌تر، رکود اقتصادی حاکم بر جهان بیشتر شود و عرضه ها بیشتر از تقاضا شود قطعا کشمکش‌های اقتصادی هم بیشتر خواهد شد بنابراین کشورها باید سهم خود از بازارهای جهانی را حفظ کنند.

وی افزود: کشورهایی که از منابع طبیعی کمتری نسبت به سایر کشورها بهره مند هستند، تلاش بیشتری برای حضور در جوامع بین‌المللی دارند تا هزینه‌های جاری خود را تامین کنند، خاورمیانه علاوه بر جنگ اقتصادی درگیر جنگ نظامی و سیاسی است، بحران‌های قومی قبیله‌ای، درگیری و جنگ های داخلی در برخی کشورها باعث شده تا منطقه به کانون آشوب و تنش تبدیل شود.

قائم مقام سازمان توسعه و تجارت افزود: کشورهایی مانند افغانستان، ترکیه، عراق، پاکستان که درگیر تنش‌های داخلی هستند باید هزینه‌های تحمیل شده از این تنش‌ها را با تجارت تامین کنند، البته از لحاظ اینکه کشورهای همسایه تا چه میزان هزینه فایده برای پر رنگ‌تر شدن اقتصاد خود در قبال ایران داشته باشند، چندان نمی‌توان مطمئن بود، چرا که آنها به این نتیجه رسیده‌اند که ایران کشوری است در طلب صلح و توسعه روابط، اگر گاهی اوقات روابط با چالش مواجه شده  هم طرف مقابل مقصر بوده است.

تنوع شرکای تجاری، امتیاز برجام است

مودودی درباره تغییر شرکای تجاری منطقه بیان کرد: پس از برجام شرکای جدیدی به سبد تجاری اضافه شدند، چه شرکای قدیم باشند و چه نباشند ما درصدد تنوع کشورهای متحد هستیم. البته برخی کشورها روابط اقتصادی را قربانی روابط سیاسی می‌کنند، مثلا تنش‌های سیاسی عربستان با ایران موجب شده تا تعاملات اقتصادی نیز صفر شود پس از برجام بازارهای جدیدی را پیدا کرده‌ایم که نیازی به عربستان از بعد اقتصادی نداریم. کشورهای وابسته به عربستان نیز می‌دانستند که پس از برجام شرکای مطمئنی برای ایران نیستند، بنابراین قطع ارتباط با آنها لطمه‌ای به اقتصاد ما وارد نمی‌کند یعنی رقم معاملات چندان درشت نبود که هم اکنون مشکل ساز شود.

سرمایه گذار از کشور توسعه یافته میخواهیم نه کشورهای همسایه

مشاور وزیر صنعت،معدن و تجارت اظهار کرد: جذب سرمایه گذار منطقه‌ای چندان صحیح نیست، کشورما بدهی بین المللی کلان یا وابستگی اقتصادی سفت و سختی به کشورها ندارد بنابراین کشور فقیری نیستیم، در خصوص سرمایه گذاری نیازمند سرمایه گذاران از کشورهای توسعه یافته برای تبادل بینش مدیریت، دانش فنی، درک صادراتی هستیم، مواردی که در زمان تحریم از آنها بی بهره بوده‌ایم به نوعی می‌خواهیم با کشورهای صاحب صنعت تعامل بیشتری داشته باشیم تا کشورهایی که تفاوت چندانی با ما ندارند. کل تجارت ایران با عربستان سالانه بیش از 300 میلیون دلار نبود درصورتی که در دو ماه نخست سال حدود 600 میلیون دلار صادرات غیر نفتی با کره جنوبی داشته ایم.

بازار عراق حذف نمی شود

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر از دست دادن بازار عراق بیان کرد: بازار عراق از دست نمی رود شاید به علت کاهش درآمد ملی سطح خرید را تعدیل کند اما این موضوع به معنای کاهش روابط با ایران نیست، به علت تمام پیوندهای دینی، احساسی و خطوط مشترکی که میان ایران و عراق است، ایران بهترین شریک برای این کشور محسوب می شود از سوی دیگر عراق تا بحال اعتراضی به تعاملات تجاری ایران نداشته است.

مودودی بیان کرد: عراق بحران‌های مالی، هنجاری در کشور دارد چرا که درگیر تنش‌های داخلی است که گاهی به کشور ما منعکس می‌شود مانند توقف صادرات سیمان اما این موضوع صرفا برای ایران نیست، به علت کاهش شدید ساخت و ساز در کشورشان تا اطلاع ثانوی واردات سیمان از هیچ کشوری ندارند. کیفیت کالا، حق انتخاب مشتری است کشورهای آسیب دیده و درگیر بیحران نیز خواهان واردات کالاهای مرغوب هستند، بنابراین ما نباید هر کالایی با هر کیفیتی را صادرکنیم.