بررسی های اگزیم نیوز از صادرات محصولات مختلف در 4 ماهه سال جاری نشان می دهد بیشترین سهم از کل صادرات در میان گروه های مختلف را بخش پتروشیمی در اختیار دارد. به عبارتی محصولات پتروشیمی با رشد 41 درصد صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل توانسته 6.77 میلیارد دلار صادرات را ثبت کند که رقمی قابل ملاحظه محسوب می شود. این در شرایطی است که آنطور که بررسی های ما نشان می دهد در کنار رشد و رونق محسوس صادرات غیرنفتی دو اتفاق دیگر افتاده است؛ نخست اعتراض مصرف کنندگان و متقاضیان مواد اولیه پتروشیمی بالاخص صنایع پایین دستی است که از عدم تخصیص به موقع و کافی مواد اولیه توسط بخش بالادستی به شدت گلایه دارند و دوم تقویت فشارها برای خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا که می بینیم مجددا برخی بر آن تأکید می کنند.

در تحلیل موضوع اول باید گفت با توجه به این که میزان تولید محصولات پتروشیمی در داخل با افزایش چندان ملموسی روبرو نیست، به نظر می رسد این مصرف داخلی است که یا کاهش یافته و یا سرکوب شده است. موج بالای اعتراضات به کمبود مواد اولیه نشان می دهد مصرف و تقاضا برای مواد اولیه بیشتر سرکوب شده و یا تأمین نشده است. این در حالی است که صادرات محصولات پتروشیمی به شرطی مجاز است که این محصولات دو بار در بورس کالا عرضه شوند و در صورتی که خریداری برای آن نبود تولیدکننده می تواند به صادرات آن اقدام کند.

در توضیح مطلب دوم نیز باید گفت نگاهی به سیر اقدامات برای خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا نشان می دهد پروژه مذکور که از ابتدای دولت یازدهم استارت خورد به دنبال دلیل و یا بهتر بگوییم بهانه ای برای عبور از بورس کالا است. در این راستا اما کارشناسان معتقدند این تصمیم اولا به شدت بر شفافیت های موجود اثرگذار است و ثانیا زمینه را برای هرج و مرج قیمتی فراهم می کند که این موضوع می تواند به تقویت حضور دلالان، رشد قیمت ها و کاهش موجودی کالا در بازارها منتهی شود و به صلاح نیست.

با این حال اگرچه هنوز این محصولات در بورس کالا معامله می شوند اما میزان عرضه ها اصلا تکافوی تقاضای موجود در بازار را نمی کند و ثانیا باعث شده تولیدکننده با عرضه مقادیری کم از محصول در بورس کالا و در شرایط رقابتی قرار دادن آن محصول قیمت را برای سایر موجودی خود که در انبار دارد افزایش دهد. نتیجه این موضوع هم عدم تأمین به موقع کالا برای بخش پایین دستی است و باعث می شود فعالان این بخش به ناچار با قیمت های بالاتر و از طریق بازار آزاد به دنبال تأمین مواد اولیه مورد نیاز خود باشند.

بخش دیگری که در آمارهای چهار ماهه صادراتی خوش درخشیده بخش صنعت است. طبق بررسی های اگزیم نیوز این بخش با رشد 27 درصدی توانسته 5.1 میلیارد دلار صادرات را به ثبت برساند. البته باید این را هم اشاره کنیم که رشد صنعتی نیز طبق آنچه مرکز آمار اعلام کرده است 8.8 درصد بوده است که این رشد تولید در کنار رشد صادرات امیدبخش است و حکایت از توسعه بازارهای صادرات صنعتی در خارج از مرزها است.

البته باید به این نکته اشاره کنیم که بخش های معدن و فرش که به ترتیب با رشدهای 67 و 28 درصدی روبرو شده اند به دلیل حجم پایین معاملات از اهمیت کمتری برخوردار هستند. این دو بخش در مجموع 483 میلیون دلار از درآمدهای ارزی را با خود به ارمغان آورده اند.

در بخش های کشاورزی و فروش میعانات گازی اما رویه به صورت معکوس است به طوریکه رشد صادرات این دو بخش با 9 درصد کاهش روبرو بوده است. این دو بخش در 4 ماهه سال جاری به ترتیب 1.05 و 2.91 میلیارد دلار صادرات را تجربه کرده اند.