بانک مرکزی و دولت نرخ ارز را به گونه ای تعیین کنند که مصلحت اقتصاد ملی در آن رعایت و دیده شود .باوجود درخواست فعالان اقتصادی و حتی اعلام آمادگی مسئولان دولتی برای یکسان سازی نرخ ارز در کشور هنوز این مهم اتفاق نیفتاده است؛ درباره مشکلات پیش روی آزادسازی نرخ ارز در کشور و زمان عملیاتی شدن آن با بهرامی ارض اقدس رئیس کمیسیون تسهیل تجارت اتاق تهران گفت و گو کرده ایم:
نرخ ارز چه تاثیری در اقتصاد کشور دارد؟
نرخ ارز به دلیل نقش لنگری و حساسیتی که در اقتصاد دارد، ازجنبه‌های مختلفی حائز اهمیت است. بحث تاثیر نرخ ارز در قیمت تمام شده‌ی محصولات وارداتی، مواد اولیه واحدهای تولیدی، نقش روانی نرخ ارز که خود می‌تواند موجب موج گرانی شود و افزایش تورم شود و... تنها بخش کوچکی از این تاثیرات است. باید توجه داشت به دلیل رابطه ی ارزهای جهان روا با همدیگر و رابطه نرخ برابری پول ملی با ارزهای جهان روا با محوریت دلار نرخ ارز می تواند نقش بسیار تعیین کننده ای در اقتصاد داشته باشد و در این بین بانک مرکزی جمهوری اسلامی به عنوان بزرگ ترین بازیگر ارز و بازار ارز به دلیل تزریق درآمدهای ناشی از فروش نفت باید به گونه ای این نرخ را تعیین کند که مصلحت اقتصاد ملی در آن رعایت و دیده شود.
به صورت کلی در تعیین نرخ ارز چه روش هایی وجود دارد؟
روش‌های مختلفی وجود دارد؛ یکی نرخ ثابت و میخ کوب روی یک عددی است، یک عددی را انتخاب می کنند و می‌گوید نرخ ما این است؛ یکی دیگر قیمت شناور است که سیستم ما هم فعلا مدیریت شناور است؛ در این روش نرخ می‌تواند متناسب با عرضه و تقاضا بالاپایین شود. روش دیگر هم رهاسازی و آزادسازی نرخ ارز نسبت به بازار است که در کشور ما نمی‌تواند مصداق داشته باشد، چراکه نقش سهم ارز دولتی در بازار بسیار زیاد است؛ فلذا نمی توانیم بگوییم که فقط به تولید و عرضه و تقاضا سپرده ماجرا و تعیین نرخ سپرده شود. بنابراین با نگرش به همه این نکاتی که عرض کردم باید ببینیم که مصلحت اقتصاد ملی ما چیست.
در ماه های گذشته بارها دولت و مسئولان دولتی از یکسان سازی نرخ ارز صحبت به میان آورده اند، فکر می کنید چه زمانی این مهم که خواسته بخش خصوصی نیز هست اتفاق خواهد افتاد؟
وعده دولت این بوده که در سال 95 این موضوع محقق شود. من فکر می‌کنم که چون در سال آخر دوره اول دولت یازدهم (دولت تدبیر و امید) هستیم و رئیس‌جمهور محبوب کشور هم تا کنون اصرار داشتند که وعده‌هایی که اعلام کرده اند، محقق شود انتظار به‌حقی است که حتما این وعده هم در سال آخر (تا پایان سال) انجام گیرد؛ البته مطلع هستیم که این اتفاق مهم در کشور نیازمند یک بسترسازی مناسب و پیش نیازهای مهم است؛ ازجمله برخورداری از منابع کافی ارزی برای اینکه وقتی نرخ ارز روی هر پایه ای مشخص شد، آن موقع بتواند همه تقاضاها را روی آن قیمت پاسخگو باشد. زیرا اگر دولت و بانک مرکزی نتوانند نرخ ارز را روی نرخی که به عنوان تک نرخی اعلام می‌کنند، نگه دارد، دوباره نرخ شکسته می‌شود و چند نرخی و دو نرخی ممکن است دوباره شکل بگیرد و شاهد بی ثباتی در بازار باشیم؛ برای فرار از این وضعیت لازم است که پشتوانه و منابع کافی برای پاسخگویی به همه تقاضاها وجود داشته باشد و دولت و بانک مرکزی پیش بینی های لازم را انجام دهند.
به جز این مورد از نظر بین المللی هم آیا پیش نیازهایی برای تک نرخی شدن و یکسان سازی وجود دارد؟
بله باید شرایط برای نقل و انتقال مالی و ارزی به کشور تسهیل شده باشد و پرداخت ها و دریافت های ارزی از کشور به کشورهای دیگر و برعکس به سادگی فراهم باشد و منابع بلوکه شده‌ی کشور در سایر نقاط دنیا که خودش یک عدد بزرگی است، آزاد شوند. در همین زمینه توسعه روابط بین‌المللی، رفع موانع سیاسی، اجرای کامل برجام، و مقررات بین‌المللی مانند FATF و امثالهم ضرورت است؛ از طرفی هم باید شاهد اصلاح ساختار بانکی کشور، تجهیز بانک مرکزی به دانش روز و کارشناسی نرم افزاری و سخت‌افزاری برای انجام فعالیت‌های بین المللی ارزی باشیم. ما باید به گونه ای قدم برداریم که بتوانیم سرمایه های خارجی را جذب کنیم؛ واقعا ما فکر می‌کنیم با توجه به مشکلی که برای قیمت نفت پیش آمده و کاهش جدی درآمدهای نفتی، توسعه صادرات غیرنفتی و افزایش تولیدات داخلی باید اولویت کشور باشد و این مهم با جذب سرمایه گذاری خارجی و داخلی و پررنگ شدن حضور بخش خصوصی در اقتصاد کشور ممکن خواهد بود.
منبع: اتاق تهران
نظر شما