در حالی که حدود ۵ ماه از بسته‌ماندن سایت ثبت سفارش می‌گذرد تعداد خودروهای متوقف در گمرک از مرز ۱۰هزار دستگاه عبور کرده است. واردات خودرو با تغییر قوانین و دستور العملهای وارداتی و مسدود ماندن 5ماهه سایت ثبت سفارش  تاکنون منجر به عدم تعادلهای مختلفی در بازار خودرو شده و بعد از بسته شدن سایت ثبت سفارش عملاً همه واردکنندگان اعم از رسمی و غیررسمی امکان ثبت سفارش جدید نداشته‌اند.

در حال حاضر بر اساس آمارهای 7ماهه تجارت خارجی کشور، حدود 49 هزار خودرو (با رشد قابل توجه نسبت به مدت مشابه سال 95) به‌صورت قانونی وارد کشور شده است. البته با اتکا به همین آمار مسئولان وزارت صنعت اعلام کردند که روند واردات خودرو متوقف نشده است، این درحالی است که دلیل واقعی رشد واردات با وجود مسدود ماندن سایت ثبت سفارش محرز نیست چراکه ثبت سفارش واردات با تمدید شدن مجدد تنها 6ماه اعتبار دارد.

کارشناسان معتقدند هرچند تاکنون میزان واردات با افزایش روبه‌رو بوده است اما به‌نوعی این موضوع به پیشخور شدن استفاده از مجوزهای ثبت سفارش قبلی مربوط بوده و اتفاقاً این افزایش در واردات منجر به افزایش قیمت خودروهای وارداتی شده است.

نکته حائز اهمیت آنکه با وجود افزایش واردات، تعداد خودروهای معطل در گمرک نیز به‌شدت افزایش یافته است. یک مقام مطلع در گمرک ایران از وجود بیش از 10 هزار خودروی بدون ثبت سفارش یا بدون مجوز واردات در گمرکات اجرایی خبر داد. گفتنی است، حتی اگر حجم موتور خودروهای متوقف در گمرک زیر 2500 سی‌سی باشد اما ورود این خودروها به محوطه گمرکی بدون ثبت سفارش انجام شده باشد، وزارت صنعت و گمرک مجوزی برای ترخیص آنها ندارند.

گفتنی است با وجود بسته بودن ثبت سفارش دولت اقدام به معرفی برخی شرکتها به عنوان شرکتها مجاز به پیش فروش خودرو وارداتی کرده، این در حالیست که این شرکتها نیز مانند بقیه واردکننده ها در شرایط فعلی امکان واردات ندارند.

سئوالی که ایجاد میشود این است که شرکتهای  مجاز یا غیر مجاز به پیش فروش با وجود تعهدات پیشین چگونه میتوانند تعهدات آتی خود در خصوص واردات را ایفا کنند؟

از سوی دیگر چندی قبل در حالی دولت اقدام به معرفی شرکتهایی که امکان پیش فروش ندارند کرد که واقعیتهای میدانی حاکی از ان است که چنین دستورالعملهایی عملا در بازار پیاده نمی‌شود و علاوه بر واردات نوعی سردرگمی نیز در حوزه پیش فروش حکم فرماست.

در شرایطی خبرهای رسمی حکایت از وجود بیش از 10 هزار خودرو در گمرکات دارد  که بازی شرکتهای  مجاز و غیر مجاز همچنان ادامه دارد، این درحالی است که بسیاری از شرکتهای مجاز ارتباطی با شرکتهای مادر نداشته و نامی از انها در وبسایتهای کمپانیهای اصلی اروپایی و آسیای شرقی دیده نمیشود به عنوان نمونه موضوع واردات خودروهای تویوتا نمونه واضحی از این موضوع است.

از سوی دیگر برخی مقامات از تصمیم  جدید دولت برای افزایش تعرفه‌های  واردات خودرو خبر داده اند. این در حالی است که مشخص نیست این تصمیم چه بازخوردی در افکار عمومی خواهد داشت. گفتنی است سهم میانگین سالیانه  واردات کشور حدود 55 هزار دستگاه  و سهم تولید خودرو بیش از یک میلیون دستگاه است.

در این رابطه دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت اعلام کرد: ورود خودرو به گمرکات بدون ثبت سفارش به معنی رعایت نکردن قانون و مسئولیت ورود بدون ثبت سفارش خودرو یا هر کالای دیگری به گمرکات و بنادر کشور، برعهده واردکننده است.

علی علی آبادی فراهانی در پی انتشار اخباری با عنوان «تعداد خودروهای متوقف در گمرک از ۱۰هزار دستگاه گذشت » گفت: طبق ماده 8 قانون مقررات صادرات و واردات مصوب سال 1372 ، واردات کالا مستلزم انجام فرایند ثبت سفارش است و واردات بدون پیش شرط یاد شده، مغایر ضوابط و مقررات مربوطه محسوب می شود.

وی تاکید کرد: بنابراین ورود «خودرو» به گمرکات بدون ثبت سفارش، رعایت نکردن قانون است و ورود بدون ثبت سفارش خودرو یا هر کالای دیگری به گمرکات و بنادر کشور مسئولیتش بر عهده وارد کننده است.
علی آبادی فراهانی با اشاره به اینکه همه ثبت سفارشات خودرو دارای مدت اعتبار شش ماهه است، افزود: واردات خودرو از محل ثبت سفارش‌های معتبر قبلی در حال انجام بوده است و خللی در واردات خودرو وجود ندارد، بنابراین «توقف موقت ثبت سفارش» خودرو به معنی «توقف واردات خودرو» نیست.
علی آبادی فراهانی با اعلام اینکه بر اساس آمار استخراجی از سامانه گمرک ایران در هفت ماهه اول امسال، تعداد خودرو وارد شده به کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است، گفت: در نتیجه افزایش عرضه، به طور اصولی کاهش قیمت‌ها مورد انتظار است اما اکنون بازار خودرو با افزایش قیمت مواجه شده که یکی از علل اصلی آن اظهار نظرهای غیرکارشناسانه برخی فعالان اقتصادی مبنی بر انتشار اخبار متعددی از قبیل «توقف واردات خودرو» در رسانه ها و در نتیجه تاثیر گذاری در ملتهب کردن بازار خودرو است.
مدیر کل دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت در پایان یادآور شد: اکنون با توجه به سیاست‌ها و دستورالعمل پیشنهادی ارسال شده به هیات دولت، ثبت سفارش خودرو تا وصول دستورالعمل جدید به طور موقت، متوقف شده است.