دانشمند: افت صادرات ایران به امارات در سال 96 به این دلیل است که اين کشور برای برخی از محصولات ايرانی نقش ترانزيتی را بازی می کند و از آنجا به ساير نقاط دنيا صادرات انجام می شود. اما از آنجا که رفع تحریم ها باعث شده که معاملات ایران با برخی از کشورهای طرف تجاری خود بدون واسطه صورت گیرد، میزان صادرات ما به این کشور در سال گذشته با افت فاحشی همراه باشد.

سال گذشته برای صادرات چشم‌اندازی ۵۳ میلیون دلاری در نظر گرفته شده بود اما آمار رسمی ۱۲ ماهه گویای آن است که ۴۷ میلیارد دلار از این رقم محقق شده و به عبارتی حدود ۶ میلیارد دلار عقب ماندگی در این بخش به چشم می خورد. بدین ترتیب ۸۶ درصد اهداف تعیین شده در این مدت محقق شده و در این بخش ۱۴ درصد عقب‌ماندگی وجود داشته است.

در سال های پیش صادرکنندگان ثبات ارزی را موجب راکد شدن صادرت می دانستند اما این امر در ماه های پایانی سال 96 با تغییر نرخ ارز و نوسانات گسترده آن توانست تا حدودی باعث رونق بخش صادرات شود ولی همچنان تراز تجاری کشور حدود شش میلیارد دلار منفی باقی مانده است.

اماراتی‌ها به عنوان دومین هدف صادرکنندگان ایرانی در سال گذشته با کاهش صادرات محصولات ایرانی روبرو شده اند که در این زمینه مسعود دانشمند رییس اتاق بازرگانی ایران و امارات در گفتگو با اگزیم نیوز در بیان دلایل این افت ۳۶ درصدی صادراتی به این کشور، اظهار داشت: اين کشور برای برخی از محصولات ايرانی نقش ترانزيتی را بازی می کند و از آنجا به ساير نقاط دنيا صادرات انجام می شود. اما از آنجا که رفع تحریم ها باعث شده که معاملات ایران با برخی از کشورهای طرف تجاری خود بدون واسطه صورت گیرد، میزان صادرات ما به این کشور در سال 96 با افت فاحشی همراه باشد.

وی با تاکید براینکه درخصوص ورود برخی از کالاها باید برآورد قیمت تولید آن در داخل پیش از هر اقدامی مورد بررسی قرار گیرد، خاطر نشان کرد: اگر با این ابعاد و برنامه در مورد تعرفه کالاها دقت شود در این صورت می توان از ورود کالاهای مشابه داخلی جلوگیری کرده و به این ترتیب ضمن حمایت از تولید ایرانی به تولید کننده داخلی درمورد فروش کالاهایش کمک کرد.

دانشمند اذعان داشت: زمانی که می‌خواهیم یک کالایی را در داخل تولید کنیم باید تعرفه واردات آن را بالا ببریم، قیمت وارداتی برخی از کالاهای دور از ذهن که توان تولید داخلی آن‌ هم وجود دارد باید افزایش پیدا کند، به‌طور مثال اگر تعرفه‌ کالایی ۱۰ درصد است باید به ۳۰ درصد یا بالاتر افزایش پیدا کند. درست همانند کاری که با واردات خودرو شد و اعلام شد که برخی از خودروهای وارداتی باید تعرفه ۹۰ درصدی داشته باشند.

رییس اتاق بازرگانی ایران و امارات با اشاره به حجم واردات و صادرات در سال 96، گفت: صادرات ما به نسبت وارداتمان کمتر بوده است. البته صادرات غیرنفتی ما نسبت به سال گذشته یک درصد افزایش داشته است؛ اما در مجموع صادرات مان نسبت به واردات مان کاهش پیدا کرده و تراز بازرگانی ما منفی شده است. به معنای دقیق‌تر یعنی ما در امر صادرات موفق نبوده‌ایم. یکی از راه‌های کمک به صادرکنندگان این است که جلوی واردات کالاهای مشابه گرفته شود و بعد عوامل مؤثر در قیمت کالای صادراتی و بازار هدف را نگاه کنند و بررسی کنند که چه‌کارهایی باعث رقابتی شدن کالای ما در بازار هدف خواهد شد. بنابراین باید به این نکته توجه داشت که ما نمی‌توانیم جلوی ورود کالاهای مجاز را بگیریم و تنها راه‌حل در این زمینه بالا بردن میزان تعرفه است.

دانشمند با تصریح بر اینکه  واردات زمانی صورت می‌پذیرد که تقاضایی برای کالای مورد نظر در بازار وجود داشته باشد، عنوان کرد: بنابراین اگر واردکنندگان، کالایی به ایران آورده‌اند حتما بازاری را برای آن در نظر گرفته اند زیرا در غیر این صورت هیچ بازرگانی علاقه‌ای به درگیر کردن دارایی خود ندارد.  از سوی دیگر یکی از دلایل افزایش واردات، محقق نشدن درآمدهای ریالی دولت مثل درآمد مالیاتی است. بنابراین دولت مجبور به تبدیل ارز به ریال برای تامین هزینه‌های خود است که یا باید از طریق چاپ اسکناس در مقابل دلار تحویلی به بانک مرکزی یا با در اختیار قراردادن ارز به متقاضیان واردات کالا مثل خودرو برای تبدیل به ریال داخل کشور صورت پذیرد.
وی ادامه داد: راهکار اول موجب افزایش پایه پولی کشور خواهد شد که مشکلات دیگری به اقتصاد تحمیل می‌کند بنابراین تنها راهکار باقیمانده افزایش واردات و تبدیل ارز حاصل از فروش نفت به ریال، در داخل بازار کشورمان است یعنی اتفاقی که امروز در بازار شاهد آن هستیم.

دانشمند ‌کاهش صادرات غیرنفتی ایران را به دو عامل مرتبط دانست و افزود: اولین دلیل مربوط به نزولی شدن قیمت مواد صادراتی ایران به خارج از مرزها بوده و دیگری نیز کاهش جذابیت خرید از ایران است که این امر به دلیل نبود مبادلات بانکی و برخی آثار تحریم‌ها همچنان برقرار است و ما نمی‌توانیم شرایط و پیشنهادهای جذابی به خریداران خود بدهیم به عنوان مثال محصولات پتروشیمی که یکی از امتیازات صادراتی ماست رقبای ایران از طریق اعتبارات اسنادی مثل یوزانس و پرداخت‌های مدت‌دار خریداران را تشویق به خرید می‌کنند اما ایران مجبور است فقط نقدی معامله کند و در این زمینه متاسفانه تاکنون دولت اقدام موثری نشان نداده است.

رئیس اتاق ایران و امارات با اشاره به افزایش نرخ ارز و نوسانات آن در بازار یادآورشد: بالا رفتن نرخ دلار گرچه در صادرات ایران تاثیرگذار است اما نباید به عنوان تنها عامل مورد نظر قرار گیرد زیرا راهکار برون رفت اقتصاد از وضعیت فعلی دادن مسکن موقت نیست. بنابراین افزایش قیمت ارز بدون توجه به تاثیر آن در کالاهای صادراتی ایران می‌تواند زمینه کاهش صادرات را به وجود آورده و زیان اقتصادی برای کشور ایجاد کند.