هنگامی که دولت ترامپ به طور یک جانبه از توافق هسته ای ایران در ماه مه 2018 خارج شد و اعلام کرد که تحریم ها علیه ایران را مجددا تحریم می کند، اتحادیه اروپا اعلام کرد که تعهد خود را به حفظ توافق و پیدا کردن راه هایی برای شرکت های اروپایی جهت دور زدن تحریم های ایالات متحده خواهد یافت.

اکنون هشت ماه بعد از خروج آمریکا، اروپایی ها در نهایت INSTEX را به عنوان ابزاری در حمایت از مبادلات تجاری با ایران به عنوان سیستم پرداخت جایگزین برای شرکت های اروپایی ایجاد کرده اند که می تواند بخشی از مشکلات را برطرف کند. این مکانیزم ممکن است برای نجات برجام خیلی اقدام بزرگی نباشد اما آنطور که antiwar در گزارشی اعلام کرده؛ این مکانیزم نقطه عطفی در پایان هژمونی جهانی دلار آمریکا است.

به گزارش اگزیم نیوز به نقل از این پایگاه خبری و تحلیلی آمریکایی INSTEX مکانیزم پیچیده ای است که توسط سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان تعهد شده است. این مکانیزم ابتدا برای تجارت محصولاتی همچون دارو، غذا و وسایل پزشکی استفاده می شود و احتمالا فقط کسب و کارهای کوچکتر را جذب می کند، نه شرکت های بزرگ که در معرض تحریم های ثانویه ایالات متحده هستند.

بنا بر این گزارش در حالی که کشورهای دیگر تنها از تحریم های اقتصادی اولیه به عنوان سلاح در اختلافات بین المللی استفاده می کنند، ایالات متحده تنها کشوری است که تحریم های ثانوی را نیز در مورد شهروندان و موسسات کشور سوم اعمال می کند.

دولت ایالات متحده از نقش دلار به عنوان یک ارز ذخیره بین المللی و نقش مرکزی بانک ها و مؤسسات ایالات متحده در سیستم مالی بین المللی برای فشار به موسسات و شرکت های کشور ثالث سو استفاده می کند که روابط تجاری با ایران یا روسیه، کره شمالی، ترکیه و غیره بر همین اساس اغلب دچار چالش های جدی است و این موضوع کار را برای این کشورها سخت می کند بطوریکه بعد از عقد قرارداد برجام شرکت های اروپایی بزرگ از ایران رفتند و در برخی جاها جای خود را به چین دادند که حتی برخی از این شرکت های چینی نیز ایران را ناامید کرده اند.

به عنوان مثال در تاریخ 20 دسامبر، کونلون بانک چین که تاکنون خدمات زیادی را در دوره های تحریم برای نفت ایران انجام داده اعلام کرد که در صورت تداوم همکاری با تهران در دوره جدید به طور کامل با تحریم های آمریکا مواجه خواهد شد بنابراین روابط خود را با تهران محدود خواهد کرد.

از سوی دیگر، CNPC (شرکت نفت چین) یک میلیارد دلار برای به دست آوردن جایگاه پیشین توتال برای توسعه میدان گاز طبیعی پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی در جهان –نگران تحریم های ثانویه آمریکا است. و یا خبر ورود یک بانک خصوصی در ایران به فهرست 50 بانک ایرانی که تحت تحریم های آمریکا قرار گرفته اند، باعث نگرانی هایی شده است.

این بانک پرداخت های مرتبط با واردات بسیاری از مواد غذایی، داروها و سایر منابع انسانی را به ایران انجام داده است. این موارد به طور رسمی از تحریم های ایالات متحده معاف هستند، اما واشنگتن پست در تاریخ 17 نوامبر گزارش داد که اقدام آمریکا علیه این بانک واردات دارو را نیز تحت الشعاع قرار داده است.

این گزارش می افزاید ایران دارای صنعت دارویی قدرتمندی است اما بسیاری از مواد اولیه را وارد می کند که اکنون با افزایش قیمت روبرو شده است. این نوع رفتار آمریکا باعث هراس در دنیا شده زیرا این سیگنال را به کشورهای جهان می فرستد که واشنگتن با استفاده از نفوذ مالی و قضایی خود و با ابزار دلار هر کشوری را که بخواهد می تواند مورد اذیت و آزار قرار دهد و همین عامل باعث می شود دنیا به فکر استفاده از مکانیزم های غیردلاری بیفتد.

به عنوان مثال اکنون 87 کشور دنیا به بانک بین المللی سرمایه کذاری زیرساخت آسیا تحت رهبری چین پیوسته اند که نشان دهنده عزم دنیا برای خروج از بردگی دلار است. کشورهای جهان دیر یا زود یک نظام مالی چند قطبی را توسعه می دهند که هیچ کشوری نمی تواند از یک ارز خاص مثل دلار به عنوان ابزار غیر قانونی استفاده کند. این امر به تدریج ایالات متحده را مجبور می کند مکان جدیدی را در جهان چند قطبی پیدا کند که در آن نمی تواند با نیروی نظامی یا جنگ اقتصادی بر کشوری تسلط پیدا کند.