صبح امروز، هفدهم آذرماه رئیس جمهور لایحه بودجه سال آینده را به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد. جزئیات لایحه نشان می‌دهد که مجموع بودجه سال آینده ۱۹۸۸ هزار میلیارد تومان است که از دو بخش بودجه عمومی و بودجه شرکت‌های دولتی، موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانک‌ها تشکیل می‌شود.

بودجه عمومی دولت حدود ۵۶۳ هزار میلیارد تومان بسته شده که از دو بخش درآمدهای اختصاصی و منابع عمومی تشکیل می‌شود. منابع عمومی دولت در ۴۸۴ هزار میلیارد تومان تراز شده است. در بخش درآمدهای عمومی درآمدها وجود دارد که ۲۶۱ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده و شامل مالیات و همچنین سایر درآمدها از جمله درآمدهای گمرکی می‌شود.

منابع پیش‌بینی شده برای نفت در بخش واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای ۹۸ هزار میلیارد تومان و واگذاری دارایی‌های مالی که به انتشار اوراق برمی‌گردد حدود ۱۲۴ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. اما درآمدهای اختصاصی دولت حدود ۷۹ هزار میلیارد تومان است که با مجموع ۴۸۴ هزار میلیارد تومان منابع عمومی کل بودجه عمومی دولت را با رقم ۵۶۳ هزار میلیارد تومان تشکیل می‌دهد.

اما جز دیگر بودجه کل کشور به بودجه شرکت‌های دولتی، موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانک‌ها بر می‌گردد که ۱۴۸۳ هزار میلیارد تومان است و در مجموع رقم ۱۹۸۸ هزار میلیارد تومانی بودجه کل کشور را تشکیل می‌دهد.

اما در بخش مصارف بودجه دو بخش مصارف بودجه عمومی دولت با رقم ۵۶۳ هزار میلیارد تومان و مصارف شرکت‌های دولتی موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانک‌ها با ۱۴۸۳ هزار میلیارد تومان قراردارد که مصارف کل را به ۱۹۸۸ هزار میلیارد تومان می‌رساند. در بخش بودجه عمومی، مصارف عمومی دولت با ۴۸۴ هزار میلیارد تومان و مصارف اختصاصی قرار دارد که به ۷۹ هزار میلیارد تومان می‌رسد.

بخش مصارف عمومی از هزینه‌های جاری که محل پرداخت حقوق و دستمزد است با ۳۶۷ هزار میلیارد تومان، بودجه های عمرانی به ۷۰ هزار میلیارد تومان و تملک دارایی های مالی با ۴۷ هزار میلیارد تومان تشکیل می‌شود د ر مجموع منابع و مصارف بودجه کل کشور در رقم ۱۹۸۸ هزار میلیارد تومان تراز شده است.

کاهش ۱۰۵ هزار میلیارد تومانی درآمد نفت

درآمدهای ناشی از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی در سال آینده حدود ۴۸ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که در مقایسه با رقم مصوب سال جاری ۱۰۵ هزار میلیارد تومان کاهش دارد. دولت پیش‌بینی کرده تا در بودجه سال آینده ۹۸ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان از محل واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای که از درآمدهای نفتی و سایر تشکیل می‌شود کسب درآمد کند.

براین اساس منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی ۴۸ هزار و ۲۹۸ هزار میلیارد تومان تعیین شده که در مقایسه با رقم ۱۵۳ هزار میلیارد تومانی مصوب در بودجه امسال تا ۱۰۵ هزار میلیارد تومان کاهش دارد. البته در سال جاری با توجه به کاهشی که در درآمدهای نفتی ایجاد شد دولت نسبت به اصلاح بودجه و حذف بخشی از درآمدهای نفتی که محقق نمی‌شد اقدام کرد، اما در حال حاضر رقم مشخصی از منابع محقق شده درآمدهای نفتی وجود ندارد که نسبت به لایحه سال آینده مورد قیاس قرار بگیرد. اما در بخش دیگر واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای منابع حاصل از فروش و واگذاری اموال منقول و غیرمنقول وجود دارد که حدود ۴۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تعیین شده و این رقم در مقایسه با سال جاری که ۴۴۵۰ هزار میلیارد تومان بوده افزایش قابل توجهی دارد.  منابع حاصل از واگذاری طرح‌های عمرانی نیز در سال آینده حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده که برابر با همین رقم در سال جاری است.  در مجموع واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای که شامل نفت و سایر است در سال جاری ۱۵۸ هزار میلیارد تومان بود که برای سال آینده تا ۹۸ هزار میلیارد تومان و به عبارتی حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان کاهش دارد.

۷۴ هزار میلیارد برای یارانه‌ نقدی و طرح حمایت معیشتی

دولت در لایحه بودجه سال آینده حدود ۷۴ هزار میلیارد تومان برای توزیع یارانه‌های نقدی و طرح حمایت معیشتی خانوارها کنار گذاشته است.  در لایحه بودجه تبصره (۱۴) که مربوط به قانون هدفمندی یارانه‌ها است از بخش‌های مهم و قابل توجه آن به شمار می‌رود. در تبصره هدفمندی یارانه‌ها در سال آینده مجموع ۲۵۰ هزار میلیارد تومان یارانه پیش‌بینی شده که در بخش‌های مختلف توزیع خواهد شد. این در حالی است که برای توزیع یارانه نقدی و غیرنقدی رقم ۴۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان تعیین شده که در قیاس با سال جاری تفاوت چندانی ندارد و این رقم برای پرداخت یارانه به حدود ۷۸ هزار نفر در سال اختصاص پیدا می‌کند. همچنین ۳۱ هزار میلیارد تومان برای طرح حمایت معیشت خانوارها پیش‌بینی شده که همان طرحی است که اخیرا با اجرای سهمیه‌بندی بنزین به تناسب اعضای خانوار در هر ماه مبلغی به حساب آنها واریز می‌شود. طرح حمایت معیشتی خانوار حدود ۶۰ میلیون نفر را در بر می‌گیرد که مجموع ۱۸ میلیون خانوار است. طبق تبصره هدفمندی یارانه‌ها وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی موظف است با استفاده از کلیه بانک‌های اطلاعاتی در اختیار و بر اساس ضوابط و معیارهایی که تعیین می‌شود نسبت به شناسایی و حذف سه دهک بالای درآمدی یارانه‌بگیران اقدام کند.همچنین منابع حاصل از اصلاح قیمت بنزین نسبت به قیمت قبل از سهمیه‌بندی در سال جاری، مشمول عوارض و مالیات بر ارزش افزوده و سهم ۱۴.۵ درصدی شرکت ملی نفت ایران نیست.  در تبصره هدفمندی یارانه‌ها تاکید شده بدهی سازمان هدفمندی یارانه‌ها به بانک مرکزی بابت تنخواه دریافتی برای اجرای قانون در سال ۱۳۸۹ تا سقف ۵۷۰۰ میلیارد تومان به عنوان بدهی دولت به بانک مرکزی تلقی می‌شود.

شرط پرداخت حقوق کارکنان در سال آینده

در سال آینده تنها در شرایطی اعتبار حقوق کارکنان اختصاص پیدا می‌کند که اطلاعات آنها در سامانه کارمند ایران ثبت شده باشد. در بودجه سال آینده و به منظور ساماندهی نیروی انسانی و کارکنان دولت و ایجاد انضباط مالی شرایط پرداخت حقوق کارکنان منوط به ثبت اطلاعات عمومی شده است. براین اساس دستگاه‌های اجرایی که در قانون برنامه ششم توسعه مورد توجه قرار گرفته و به نحوی از انحا بودجه عمومی استفاده می‌کنند مکلفند اطلاعات کارکنان رسمی، پیمانی و قرارداد کار معین و همچنین کارگری را تا پایان اردیبهشت‌ماه سال اینده در «سامانه کارمند ایران» ثبت و یا بروزرسانی کنند. از این رو از تیرماه سال بعد تخصیص اعتبار حقوق کارکنان رسمی، پیمانی و قراردادی دارای شناسه دستگاه‌های اجرایی صرفا براساس اطلاعات سامانه کارمند ایران انجام می‌شود. همچنین هرگونه پرداخت مستقیم و مستمر از محل اعتبارات هزینه‌ای به سایر کارکنان دستگاه‌های اجرایی از ابتدای سال ۱۳۹۹ صرفا پس از ثبت اطلاعات آنها در «سامانه کارمند ایران» از محل اعتبارات تخصیص یافته دستگاه اجرایی ذیربط توسط خزانه داری کل کشور به ذی‌نفع نهایی انجام خواهد شد.  البته درج این اطلاعات هیچ‌گونه حقی برای استخدام و به کارگیری اشخاص ایجاد نمی‌کند. این درحالی است که ثبت حقوق کارکنان در سه سال اخیر با توجه به قانون برنامه ششم توسعه باید در سامانه حقوق و دستمزد انجام می‌شد که هنوز وضعیت ورود به اطلاعات کارکنان در این سامانه مشخص نشده و با وجود این‌که برخی دستگاه‌ها برای اعلام حقوق و مزایا ورود کرده‌اند برخی دیگر همچنان تکلیف مشخصی در این رابطه ندارند.

درآمدهای مالیاتی ۱۹۵ هزار میلیارد تومان

دولت در لایحه بودجه سال آینده حدود ۱۹۵ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی پیش‌بینی کرده است.  در حالی دولت لایحه بودجه را امروز به مجلس برد که مجموع منابع عمومی را ۴۸۴ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی کرده است. از این منابع حدود ۲۶۱ هزار میلیارد تومان در بخش درآمدها تعیین شده که از این رقم ۱۹۵ هزار میلیارد تومان را مالیات تشکیل می‌دهد. درآمد مالیاتی پیش‌بینی شده برای سال ۱۳۹۹ در مقایسه با رقم مصوب سال جاری ۲۳ هزار میلیارد تومان افزایش دارد. این در حالی است که در سال ۱۳۹۸، حدود ۱۷۲ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی مصوب شده بود که تا پایان هشت ماهه اول سال حدود ۸۹ هزار میلیارد تومان آن محقق شد. افزایش درآمدهای مالیاتی براساس پایه‌های جدید جزو برنامه‌های دولت در سال آینده بوده است.

معافیت مالیاتی حقوق تا ۳ میلیون

دولت از حقوق‌های سه میلیون تومانی و کمتر در سال آینده مالیات نخواهد گرفت، اما برای مازاد آن تا ۳۵ درصد به صورت پلکانی مالیات تعیین شده است.

آنچه در تبصره شش لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ اعلام شده نشان می‌دهد، سقف معافیت مالیاتی در سال حدود ۳۶ میلیون تومان تعیین شده است. براین اساس نرخ مالیات بر کل درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی اعم از حقوق و مزایای فوق‌العاده و کارانه مازاد بر آن تا ۱.۵ برابر مشمول مالیات سالانه ۱۰ درصد، نسبت به مازاد ۱.۵ برابر تا ۲.۵ برابر آن مشمول مالیات ۱۵ درصد و نسبت به مازاد ۲.۵ برابر تا چهار برابر آن مشمول مالیات ۲۰ درصد می‌شود. همچنین مالیات برای نسبت به مازاد چهار برابر تا شش برابر مشمول مالیات ۲۵ درصد و نسبت به مازاد شش برابر ۳۵ درصد است. میزان معافیت مالیاتی اشخاص نیز براساس قانون مالیات‌های مستقیم سالانه ۲۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تعیین شده است. در سال جاری حقوق کارکنان تا دو میلیون و ۷۵۰ هزار تومان از مالیات معاف بود و به طور پلکانی تا ۳۵ درصد به آن مالیات می‌خورد.

مالیات بر ثروت ۶.۹ هزار میلیارد تومان

دولت برای درآمد حاصل از مالیات بر ثروت، ۶ هزار و ۹۴۶ میلیارد تومان پیش‌بینی کرده است. بررسی لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور نشان می‌دهد که دولت برای درآمد حاصل از مالیات بر ثروت، ۶ هزار و ۹۴۶ میلیارد تومان پیش‌بینی کرده است. در لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور، برای درآمد حاصل از مالیات نقل و انتقال املاک نیز هزار و ۲۳۰ میلیارد تومان پیش بینی شده است. همچنین درآمد حاصل از مالیات نقل و انتقال سهام، ۲ هزار و ۲۸۷ میلیارد تومان تعیین شده است. در عین حال، برای درآمد مالیاتی حاصل از حق تمبر و اوراق بهادار هزار و ۱۳۳ میلیارد تومان پیش بینی شده است.

رفع تعهد ارزي پيش شرط معافیت مالیاتی صادرکنندگان

هرگونه نرخ صفر و معافیت های مالیاتی برای درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات، تنها برای آن دسته از صادرکنندگانی قابل اعمال خواهد بود که ارز را به چرخه اقتصادی برگردانده باشند.

بر اساس لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور هر گونه نرخ صفر و معافیت های مالیاتی برای درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات از جمله کالاهای غیرنفتی محصولات کشاورزی و مواد خام و همچنین استرداد مالیات و عوارض موضوع ماده ۱۳ قانون مالیات بر ارزش افزوده در مواردی که ارز حاصل از صادرات طبق مقررات اعلامی بانک مرکزی به چرخه اقتصادی کشور برگردانده نشود برای عملکرد سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ قابل اعمال نخواهد بود. مدت زمان استرداد مالیات و عوارض ارزش افزوده موضوع ماده ۳۴ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقا نظام مالی کشور از طرف سازمان امور مالیاتی کشور یک ماه از تاریخ ورود ارز به چرخه اقتصادی کشور مطابق مقررات یاد شده است. بر این اساس پرداخت هر گونه جایزه و مشوق صادراتی برای صادرکنندگان منوط به حصول اطمینان از برگشت ارز حاصل از صادرات کالا و خدمات به چرخه اقتصاد کشور بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. مدت اجرای آزمایشی قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷.۲.۷ و اصلاحات بعدی آن تا زمان لازم الاجرا شدن قانون جدید در سال ۱۳۹۹ تمدید می شود.

سقف مجاز فاینانس در بودجه ۹۹ معادل ۳۰ میلیارد دلار

دولت در لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور، سقف تسهیلات تامین مالی خارجی (فاینانس) برای طرح‌های دولتی و غیردولتی را معادل ریالی ۳۰ میلیارد دلار تعیین کرد.  بر اساس بند (الف) تبصره (۳) ماده واحده لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور، با رعایت بند «الف» ماده (۴) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه در سال ١٣٩٩ سقف تسهیلات تامین مالی خارجی (فاینانس) برای طرح‌های دولتی و غیردولتی علاوه بر باقیمانده سـهمیه سال‌های قبل، معادل ریالی ۳۰ میلیارد دلار تعیین می‌شود.

مالیات بر مصرف سیگار ۲ هزار میلیارد تومان

مالیات بر مصرف سیگار در لایحه بودجه سال آینده، ۲ هزار میلیارد تومان تعیین شد.  بررسی لایحه بودجه ۹۹ کل کشور نشان می‌دهد که دولت در بخش مربوط به درآمدهای مالیاتی، برای فروش و مصرف سیگار همچون سنوات قبل مالیات پیش بینی کرده است. در بخش مالیات بر فروش سیگار، بر اساس لازم الاجرا نبودن قانون ممنوعیت ورود برخی از کالاهای غیرضرور مصوب ۲۲.۶.۷۴ و مجاز بودن تامین کسری سیگار از طریق واردات، دولت رقم ۸۰ میلیارد تومان (۸.۰۸۷.۱۲۱ ریال) را پیش بینی کرده است. در بخش مالیات بر مصرف سیگار نیز مبلغ ۲ هزار میلیارد تومان (۲۰.۰۱۴.۵۰۰ ریال) پیش بینی شده است.

درآمد حاصل از مالیات بر واردات، ۲۰ هزار میلیارد تومان

درآمد حاصل از مالیات بر واردات در سال آینده، ۲۰ هزار و ۸۷۰ میلیارد تومان پیش بینی شده است.  بررسی لایحه بودجه ۹۹ کل کشور نشان می‌دهد که منابع حاصل از درآمدهای مالیاتی در بخش مالیات بر واردات ۲۰ هزار و ۸۷۰ میلیارد تومان (۲۰۸,۷۰۰,۰۰۵ ریال) پیش بینی شده است. ذیل این بخش، برای حقوق ورودی سایر کالاها (موضوع بند ب ماده ۱۵ آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی) ۲ هزار و ۴۹۰ میلیارد تومان تعیین شده است. یک درصد عوارض بر واردات، ۳۸۰ میلیارد تومان پیش بینی شده است. همچنین در بخش مالیات بر کالاها و خدمات، درآمد حاصل از عوارض خروج مسافر از مرزهای کشور، هزار و ۶۱۰ میلیارد تومان پیش بینی شده است.

یارانه خرید تضمینی گندم و نان ۲ برابر شد

یارانه خرید تضمینی گندم و نان، در لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور، معادل ۱۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان تعیین شده که در مقایسه با سال قبل دو برابر افزایش یافته است. یارانه خرید تضمینی گندم و نان، در لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور، معادل ۱۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان تعیین شده که در مقایسه با سال قبل دو برابر افزایش یافته است. دولت در قالب بند ۱۴ ماده واحده بودجه سال ۹۹ کل کشور، ۱۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان، یارانه نان و خرید تضمینی گندم را از محل منابع هدفمندی یارانه‌ها پیش‌بینی کرده است. برآوردها نشان می‌دهد که این رقم، در مقایسه با سال قبل دو برابر افزایش یافته است.

وام ازدواج همان ۳۰ میلیون ماند

در لایحه پیشنهادی بودجه سال آینده وام ازدواج در مقایسه با امسال تغییری نکرده و همان ۳۰ میلیون تومان اعلام شده است.   براساس پیشنهاد دولت برای حمایت از ازدواج جوانان بانک مرکزی موظف است از محل پس‌انداز و جاری قرض‌الحسنه نظام بانکی، تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به زوج‌هایی که تاریخ عقد آنها بعد از فروردین‌ماه سال ۱۳۹۶ است و تاکنون وام ازدواج نگرفته‌اند با اولویت نخست پرداخت کند. براین اساس تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هر یک از زوج‌ها در سال آینده ۳۰ میلیون تومان با دوره بازپرداخت پنج ساله و با اخذ یک ضامن معتبر و سفته اجرایی می‌شود. البته در چند سال اخیر معمولا رقم وام ازدواج بعد از بررسی لایحه بودجه در مجلس دستخوش تغییراتی شده است؛ به گونه‌ای که در سال گذشته از ۱۵ به ۳۰ میلیون تومان افزایش یافت و در این حالت بعید نیست پیشنهاد دولت دوباره تغییر کند.

افزایش ۴۰ هزار تومانی عوارض خروج از کشور

عوارض خروج از کشور در سال آینده ۲۶۴ هزار میلیارد تومان تعیین شده که در مقایسه با سال جاری ۴۰ هزار تومان افزایش دارد.

در لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی شده تا عوارض خروج برای هر نفر ۲۶۴ هزار تومان باشد در حالی که در سال جاری ۲۲۰ هزار تومان پیش‌بینی شده بود. بر این اساس عوارض خروج برای مسافران برای بار دوم تا ۵۰ درصد و برای بار سوم تا ۱۰۰ درصد افزایش خواهد یافت. همچنین عوارض خروج زائران حج تمتع و عمره ۱۳۲ هزار تومان تعیین شده است اما  در مورد زائران اربعین در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ پیش‌بینی شده که زائرانی که از تاریخ ۱۴ شهریورماه ۱۳۹۹ تا دوم آبان‌ماه همان سال از مرزهای زمینی به مقصد کشور عراق از ایران خارج می‌شوند از پرداخت عوارض خروج معاف باشند. عوارض خروج از کشور زائران اربعین برای خروج هوایی ۴۵ هزار تومان و برای خروج زمینی و دریایی ۱۵ هزار تومان است.همچنین در سال آینده عوارض خروج از کشور موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده برای زائران عتبات و مرزنشینان برای یک بار در طول سال اخذ خواهد شد. منظور از افراد مرزنشین کسانی هستند که ساکن در روستاها و شهرهای مرزی بوده و بررسی و تایید آن برعهده سامانه بانک اطلاعات مرزنشینان وزارت کشور طبق شماره ملی و کد پستی آنها است.