موضوع احیای روابط بانکی ایران در سطح بین الملل از جمله موارد بحث برانگیز دوران پسابرجام است. با وجود لغو تحریم ها و گذشت ماهها از اجرای برجام همچنان چالش هایی در مسیر ناهموار احیای روابط بانکی و مالی با جهان وجود دارد؛ از جمله این موانع واهمه اروپا از احیای مبادلات بانکی با ایران است که ریشه در جریمه های سنگین واشنگتن در دوران تحریم علیه بانکهای اروپایی داشته است.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز وزیر امور خارجه آمریکا پیش از جلسه با بانکهای اروپایی اظهار کرد: بانک های اروپایی نباید آمریکا را به خاطر عدم معامله با ایران بهانه قرار دهند. متهم کردن آمریکا در مورد عدم معامله بانک های اروپایی با ایران بی انصافی است و به نظر نمی رسد ارتباطی با سیاست های خارجی آمریکا داشته باشد. ما بر اساس توافق هسته ای با ایران و بعد از برجام اکثر تحریم های اقتصادی علیه این کشور را برداشته ایم و حالا دیگر بانک های اروپایی خودشان باید در مورد تعامل با ایران تصمیم بگیرند.

کری در گفتگو با خبرنگاران در لندن افزود: لازم است وضعیت برجام و توافق هسته ای را برای بانک های اروپایی شفاف سازی کرد. بانک های اروپایی پیش از این اعلام کرده بودند که به خاطر ترس از تحریم های احتمالی آمریکا حاضر نیستند با شرکت های ایرانی معامله کنند. کری و فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس روز پنجشنبه با بانکداران مهم اروپایی در لندن دیدار کردند .

بسیاری از بانک های معتبر انگلیس از جمله HSBC لندن و بانک استاندارد چارترد، دویچه بانک، بی ان پی پاریبا  و  بارکلیز در این جلسه حضور یافتند. جان کری در نشست مدیران ارشد بانک های اروپایی در لندن تکرار کرد: بانک های اروپایی نباید درباره از سرگیری روابط تجاری قانونی با ایران، نگران اقدامات تلافی جویانه آمریکا باشند چراکه هیچ مانع یا محدودیتی در برابر تعامل بانکی قانونی با ایران وجود ندارد. بانکها برای تجارت مشروع با ایران مشکلی ندارند.

وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد تلاش می کند سوء برداشت ها را درباره تحریم های ایران برطرف کند و هدف از برگزاری نشست لندن، شنیدن این نگرانی ها و تلاش برای پاسخگویی به آنها است. به گفته یک مقام انگلیسی، حدود ۱۰ نفر از مدیران ارشد بانک های اروپایی در این نشست که جان کری تلاش داشت نگرانی های بانکداران را درباره جریمه های گذشته برسر نقض تحریم های ایران آرام کند، حضور داشتند. کری پس از این نشست در مصاحبه با خبرنگاران گفت : ما می خواهیم این موضوع را روشن کنیم که تجارت مشروع ، بر اساس موافقتنامه به دست آمده با ایران برای بانک ها مانعی ندارد.

وی افزود آنها تا زمانی که در چارچوب شرایط تعیین شده اقدام کنند و بدانند که با چه کسی داد و ستد دارند ، با مشکل روبرو نخواهند شد. کری تصریح کرد در برخی موارد، در برخی موارد نوعی بی میلی برای ریسک کردن یا آنچه آنها گمان می کنند یک ریسک است، وجود دارد.

تردید در لحن تضمین کری

به گزارش اگزیم نیوز، یک روز پس از آن که «جان کری» وزیر خارجه آمریکا با نمایندگان بانک‌های بزرگ اروپایی جلسه گذاشت تا به گفته خودش آن‌ها را به مراوده اقتصادی با ایران ترغیب کند، یکی از بانک‌های حاضر در این جلسه به شدت از رویکرد دوگانه واشنگتن انتقاد کرد.

«استوارت لوی» مسئول ارشد امور حقوقی بانک «اچ‌اس‌بی‌سی» انگلیس در یادداشتی در روزنامه وال‌استریت ژورنال نوشته است که واشنگتن از یکسو معامله با ایران را تهدیدآمیز می‌خواند از سوی دیگر از بانک‌های اروپایی می‌خواهد که با تهران رابطه برقرار کنند.

وی با اشاره به جلسه کری در لندن، نوشته است: «اغلب آن‌ها (موسسات) حدود 10 سال قبل هم در نشستی با حضور "هنری پالسون" وزیر وقت خزانه‌داری ایالات متحده برای بحث در مورد مسائل بانکی ایران شرکت کردند، اما آن بار مباحث بر حفاظت از صحت نظام مالی جهانی در برابر تهدید ناشی از ایران، متمرکز بود.»

لوی که بین سال‌های 2004 تا 2011 معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا بوده، نوشته است که در طول 10 سال گذشته آمریکا و اروپا تلاش کردند تا ایران را در انزوای اقتصادی قرار دهد. همزمان سازمان موسوم به «کارگروه اقدام مالی» (FATF) که با پولشویی در نظام مالی جهانی مبارزه می‌کند، ایران را در فهرست سیاه خود قرار داد.

این مقام بانکی اروپایی نوشته است: «حالا واشنگتن بانک‌های غیرآمریکایی را برای انجام کاری تحت فشار قرار داده که هنوز برای بانک‌های آمریکایی غیرقانونی است. این موضع بسیار عجیبی برای دولت ایالات متحده است.»

به گفته وی، آمریکا همچنان بانک‌های این کشور را از مراوده با ایران منع می‌کند، FATF همچنان نسبت به معامله با ایران هشدار می‌دهد و وزارت خزانه داری آمریکا نیز همچنان موسسات مالی ایرانی از جمله بانک مرکزی را به پولشویی متهم می‌کند.

لوی نوشته است: «از سوی دیگر، آقای کری از بانک‌های غیرآمریکایی می‌خواهد که با ایران تجارت انجام دهند، آن هم بدون اینکه ایالات متحده حاضر باید از بیانیه‌های پیشین خود در مورد ریسک‌ جرایم مالی (در تجارت با ایران) صرف نظر کند.»

وی با بیان اینکه هیچ تضمینی نیست که پس از مراوده با ایران، موسسات نظارتی آمریکا علیه بانک‌های مرتبط با ایران وارد عمل نشوند، نوشته است: «وزارت خارجه بر تصمیمات این مقامات نه کنترلی دارد و نه نقش موثری در آن ایفا می‌کند.»

او در پایان با بیان این ادعا که بانک متبوعش به دنبال استانداردهای عالی بانکداری است و بر همین اساس هم تصمیمات و خط مشی خود را تعیین می‌کند، نوشته است: «به همین دلایل، اچ‌اس‌بی‌سی هیچ تصمیمی برای انجام هرگونه تجارت جدید که ایران در آن‌ها دخیل باشد را ندارد. دولت‌ها می‌توانند تحریم‌های خود را بردارند، اما بخش خصوصی همچنان مسئول مدیریت ریسک خود است.»

اچ‌اس‌بی‌سی که در سال 2012 به اتهام پولشویی و رابطه با کشورهایی چون ایران و کوبا 1.9 میلیارد دلار از سوی آمریکا جریمه شد.

لزوم شفاف سازی موضع آمریکا در قبال مراودات بانکی ایران

با توجه به تاکیدهای مکرر جان کری بر عدم وجود مانع سر راه روابط بانکی ایران و اروپا به نظر می رسد این تاکیدها بیشتر در مقام حرف باشند تا عمل. ارائه تضمین شفاهی برای ایجاد اطمینان در صورتی موثر واقع خواهد شد که یک اقدام عملی و پر قدرت این تضمین های شفاهی را پشتیبانی نماید.

لازم است آمریکایی ها بیانیه های پیشین و اتهامات خود علیه نظام مالی و بانکی ایران را پس بگیرند و شواهد این مدعا را به بانکهای جهان ارایه دهند. طبیعی است بانکهای اروپایی که جرائم سنگینی را دردوران تحریم به دلیل مبادله با ایران پرداخته اند تنها با تضمین های شفاهی به سطح سابق روابط خود با ایران برنخواهند گشت.