يكي از عواملي كه همواره موجبات نگراني صادركنندگان را فراهم مي آورد، وجود ريسكهاي سياسي و تجاري در روند صادرات آنها ميباشد، چرا كه تحقق هر يك از اين ريسكها موجب عدم وصول وجه كالا و خدمات صادره از سوي آنها مي گردد. عدم وصول بموقع مطالبات از خريداران خارجي در اغلب اوقات صادركننده را در تنگناي مالي قرارداده و در نتيجه باعث ناتواني وي در ايفاي تعهدات مالي وي به اعتبار دهندگان داخلي و گاهي اوقات منجر به ورشكستگي كامل وي مي گردد. بمنظور تشويق صادركنندگان به توسعه فعاليتهاي صادراتي خود و كاهش نگراني آنها در اين زمينه و ارائه پوششهاي لازم به آنها در مقابل ريسكهاي سياسي و تجاري، دولتها اقدام به ايجاد شركتهاي بيمه اعتبار صادراتي مي نمايند. اين قبيل شركتهاي بيمه عمدتاً وابسته به دولت و متكي به حمايتهاي مالي آن بوده و اغلب ريسكهايي را پوشش مي دهند كه معمولاً از سوي شركتهاي بيمه تجاري قابل پوشش نيستند. در اين راستا و بمنظور تامين امنيت مالي صادركنندگان ايراني و در نتيجه توسعه موثر صادرات غير نفتي كشور، صندوق ضمانت صادرات ايران با همكاري آنكتاد، بعنوان تنها شركت دولتي بيمه اعتبار صادراتي وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال 1352 تاسيس گرديده و فعاليت خود را تحت نظارت مركز توسعه صادرات ايران آغاز نمود.

البته عمر اين سازمان تازه تاسيس چندان طولاني نبود چرا كه با بالا رفتن قيمت نفت در نتيجه تحولات سياسي در منطقه خاور ميانه در اواسط دهه 70 ميلادي، درآمد نفتي كشور افزايش يافته و همين موضوع باعث شد كه صندوق ضمانت صادرات ايران بدست فراموشي سپرده شده و فعاليتهاي آن بطور كامل متوقف گردد. پس از ده سال عدم فعاليت، بار ديگر صندوق ضمانت صادرات ايران بعنوان يك سازمان وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت و با شخصيت حقوقي و مالي مستقل مجددا در سال 1373 فعاليت خود را آغاز نمود تا به صادركنندگان در بازيافت موقعيت تجاري خود كه در اثر 8 سال جنگ تحميلي مختل شده بود كمك نموده و موجبات افزايش درآمدهاي غير نفتي را فراهم آورد.

اين صندوق به پشتوانه حمايتهاي مالي دولت، علاوه بر پوشش ريسكهاي سياسي و تجاري صادرات، با صدور انواع ضمانتنامه اعتباري، به تامين منابع مالي مورد نياز صادركنندگان نيز كمك مي نمايد.

اعتبار سنجی داخلی

يكي از فعاليتهاي بخش فني صندوق كه به منظور تأمين نقدينگي و سرمايه در گردش صادركنندگان صورت مي پذيرد، صدور ضمانتنامه اعتباري براي صادر كنندگان كالا و خدمات مي باشد.

عمليات اعتبار سنجي كه تعيين كننده وضعيت اعتباري صادر كننده است، در اين اداره انجام و در نهايت نتيجة اعتبار سنجي به كميته فني اعتباري ارائه مي شود.

در راستاي افزايش كيفيت گزارشات اعتبار سنجي و در نتيجه كاهش خسارت، براي اولين بار دركشور با تهيه و تدوين برنامه «اعتبار سنجي و رتبه بندي اشخاص حقيقي و حقوقي «Credit Rating System»  توسط صندوق، به هر يك از شاخصهاي اعتبار سنجي، وزن مشخص داده شده است. لذا ارائه اطلاعات كامل و شفاف از سوي صادركننده، باعث بالا رفتن رتبه و سقف اعتبار وي مي گردد. بديهي است با استفاده از اين برنامه، دقت و سرعت تنظيم گزارشات اعتبار سنجي افزايش يافته و علاوه بر گزارشات كيفي، گزارشات كمي نيز مد نظر قرار مي گيرد. طرح مزبور در تاريخ 29/3/84 به تصويب رسيد و مبناي عمل قرار گرفت. پس از آن طرح هيچگونه تغييري نداشته است.

 

شاخصهاي اصلي  اعتبار سنجي عبارتند از:

o     سوابق كاري مديران و اعضاء هيأت مديره در صورت حقوقي بودن شخصيت صادركننده/ سوابق كاري متقاضي در صورت حقيقي بودن.

o     سوابق صادرات انجام شده در سالهاي گذشته (ترجيحاً سوابق در 3 سال گذشته(.

o     وضعيت مالي در سه سال گذشته بر اساس اظهارنامه هاي مالياتي و صورتهاي مالي حسابرسي شده.

o     وضعيت اعتباري متقاضي در بانكها و مؤسسات مالي_ اعتباري.

o     قرارداد موضوع صادرات  يا اعتبار اسنادي گشايش شده به همراه طرح توجيهي فني و اقتصادي مربوط به آن.

o     سوابق متقاضي در صندوق (در صورت موجود بودن(.

o     ثبات موقعيت (استمرار در بازارهاي صادراتي و (....

o     ساير مواردي كه در امر اعتبار سنجي و ارزيابي صادركنندگان از اهميت برخوردار است.

 مدارك مورد نياز براي اعتبار سنجي اشخاص حقيقي، حقوقي و شركتهاي صدور خدمات فني و مهندسي:

 

ليست مدارك مورد نياز جهت اعتبارسنجي اشخاص حقيقي

1- درخواست كتبي اعتباردهنده (حاوي اطلاعاتي از قبيل مبلغ تسهيلات، سود، مدت و درصد ضمانتنامه اعتباري درخواستي)

2-  تكميل فرمهاي مربوطه

3-  اصل و تصوير جواز تاسيس و پروانه بهره برداري درخصوص واحدهاي توليدي

4-  كارت معتبر عضويت در اتحاديه صادركنندگان در صورت وجود

5-  اصل و كپي اسناد مالكيت يا اجاره نامه رسمي سال جاري محل كار همراه بادرج آدرس

6-  تصوير شناسنامه

7-  اصل و تصوير كارت بازرگاني معتبر و كداقتصادي

8- اصل وتصوير ترازنامه وصورتحساب سودوزيان سه سال گذشته ويا اصل وتصوير حساب درآمد وهزينه سه سال گذشته

9-  گواهي ماده 186 وزارت امور اقتصاد و دارايي

10- اصل و تصوير اظهارنامه هاي خروجي كالامربوط به 5 سال اخير (تصوير پشت وروي اظهارنامه(

11- قرارداد يا پيش فاكتور معتبر مربوط به خريد كالاي مورد صدور  

12- اصل و تصوير قرارداد فروش خارجي يا اعتبار اسنادي گشايش يافته به نفع متقاضي

13- خلاصه طرح توجيهي موضوع صادرات (شامل نوع ، مقدار و مقصد كالا – تعيين مبلغ خريد  ونيز هزينه هاي متعلقه – قيمت تمام شده محصول مورد صدور – قيمت فروش وسود مورد انتظارو(…

14- هرگونه مدارك و مستنـدات ديگري كه مبين سطح اعتبار و پشتوانه مالي متقاضي وضامنين وي باشد.

 
ليست مدارك مورد نياز جهت اعتبارسنجي اشخاص حقوقي

1- درخواست كتبي اعتباردهنده (حاوي اطلاعاتي از قبيل مبلغ تسهيلات، سود، مدت و درصد ضمانتنامه اعتباري درخواستي(

2- تكميل فرمهاي مربوطه

3- اساسنامه، شركت نامه ، اظهارنامه ثبت شركتها، آگهي تاسيس و كليه آگهي هاي تغييرات، آخرين صورتجلسه مجمع عمومي كه به تاييد اداره ثبت شركتها رسيده باشد.

4- اصل و تصوير جواز تاسيس و پروانه بهره برداري درخصوص واحدهاي توليدي

5- كارت معتبر عضويت در اتحاديه صادركنندگان در صورت وجود

6- اصل و كپي اسناد مالكيت يا اجاره نامه رسمي سال جاري محل كار همراه بادرج آدرس

7- تصوير شناسنامه مديران واعضاي هيات مديره شركت

8- اصل و تصوير كارت بازرگاني معتبر و كداقتصادي

9- تصوير اظهارنامه هاي مالياتي (برابراصل شده در حوزه مالياتي) مربوط به سه سال اخير

10- گواهي ماده 186 وزارت امور اقتصاد و دارايي

11- گزارش بازرس قانوني ياحسابرسان شركت مربوط به 3 سال اخير

12- اصل و تصوير اظهارنامه هاي خروجي كالامربوط به 5 سال اخير (تصوير پشت وروي اظهارنامه (

13- قرارداد يا پيش فاكتور معتبر مربوط به خريد كالاي مورد صدور يامواد اوليه خريداري شده  

14- اصل و تصوير قرارداد فروش خارجي يا اعتبار اسنادي گشايش يافته به نفع متقاضي

15- خلاصه طرح توجيهي موضوع صادرات  (شامل نوع ، مقدارومقصد كالا – تعيين مبلغ خريد ونيز هزينه هاي متعلقه – قيمت تمام شده محصول مورد صدور – قيمت فروش وسود مورد انتظارو…)

16-هرگونه مدارك و مستنـدات ديگري كه مبين سطح اعتبار و پشتوانه مالي متقاضي وضامنين وي باشد .

ليست مدارك مورد نياز جهت اعتبار سنجي شركت هاي

خدمات فني و  مهندسي

1- درخواست كتبي اعتباردهنده (حاوي اطلاعاتي از قبيل مبلغ تسهيلات، سود، مدت و درصد ضمانتنامه اعتباري درخواستي (

2 - تكميل فرمهاي مربوطه

3  - اساسنامه ، شركت نامه ، اظهارنامه ثبت شركتها، آگهي تاسيس و كليه آگهي هاي تغييرات، آخرين  صورتجلسه مجمع عمومي كه به تاييد اداره ثبت شركتها رسيده باشد.  

4- اصل و كپي اسناد مالكيت يا اجاره نامه رسمي سال جاري محل كار همراه بادرج آدرس

5- تصوير شناسنامه مديران واعضاي هيات مديره شركت

6- اصل و تصوير كارت بازرگاني معتبر و كداقتصادي

7- تصوير اظهارنامه هاي مالياتي (برابراصل شده در حوزه مالياتي) مربوط به سه سال اخير

8- گواهي ماده 186 وزارت امور اقتصاد و دارايي

9- گزارش بازرس قانوني ياحسابرسان شركت مربوط به 3 سال اخير

10- اصل و تصوير صورت وضعيت هاي انجام شده و مورد تاييد كارفرما وكليه سوابق مربوط به انجام خدمات فني ومهندسي

11- قرارداد انجام كار ، قرار داد منعقده با پيمانكاران ساختمان و تاسيسات محل اجراي طرح

12- نقشه هاي اجرايي ساختمان و تاسيسات و نقشه كلي اجراي طرح

13- خلاصه طرح توجيهي موضوع صادرات ( بررسيهاي اقتصادي ، فني و مالي(

14- اصل و تصوير موافقت و مجوز صدور خدمات فني و مهندسي و رتبه بندي سازمان برنامه و بودجه

15- درخصوص صادركنندگان خدمات فني و مهندسي كه فاقد رتبه بندي سازمان برنامه و بودجه ميباشند لازم است گواهي تاييد صلاحيت از مرجع ذيصلاح اخذ شود

16- هـرگونه مدارك و مستنـدات ديگري كه مبين سطح اعتبار و پشتوانه مالي متقاضي وضامنين وي باشد

مراحل انجام كار:

كليه متقاضيان ضمانتنامه هاي اعتباري در صندوق به شرط داشتن شرايط اوليه و تكميل پرونده اعتباري به شرح ذيل اعتبار سنجي شده و پس از تهيه گزارش اعتبار سنجي  جهت تصويب به كميته فني و اعتباري ارسال مي گردد.

1-  اخذ مدارك فوق الاشاره از صادركننده و تكميل پرونده اعتباري

2-  بررسي كارشناسي

3-  بازديد حضوري و تحقيقات ميداني از محل شركت و يا كارخانه متقاضي.

4-  تنظيم و ارسال گزارش اعتبار سنجي به كميته فني- اعتباري جهت تصويب.

توضيح: در صورت نياز و صلاحديد، اعتبار سنجي از ضامن يا ضامنين متقاضي نيز جهت ظهر نويسي سفته ها در قالب گزارش اعتبار سنجي انجام مي گردد.
 

 مدت زمان انجام كار:

از زمان تكميل پرونده اعتباري، بطور متوسط ظرف مدت 10 روز اعتبارسنجي انجام و گزارش اعتبارسنجي جهت تصميم گيري نهايي به كميته فني اعتباري ارسال مي گردد.