مهدی پازوکی، کارشناس ارشد و استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با اگزیم نیوز درخصوص ابزارهای مورد استفاده دولت جهت تامین منابع مالی گفت: منابع درآمدی دولت تنها در دو مورد خلاصه می‌شود که یکی از آنها از طریق نفت و دیگری به وسیله مالیات محقق می‌شود.

وی ادامه داد: با توجه به مشخص بودن قیمت فروش نفت در بازار‌های جهانی و معین بودن میزان درآمد‌ها از این طریق، با در نظر گرفتن سیاست‌ها و اهداف برنامه ششم توسعه و حرکت به سوی اقتصاد مقاومتی در کشور در جهت کاهش وابستگی بودجه به نفت، تنها راهی که برای دولت باقی می‌ماند از مسیر مالیات‌ستانی عبور می‌کند،‌ اگر مجموعه اجزای حکومت برای دستیابی به آن تلاش کنند می‌توان نسبت به تحقق این هدف امیدوار بود.

این کارشناس اقتصادی افزود: این در حالی است که سهم کنونی مالیات در اقتصاد کشور نشان می‌دهد که در حال حاضر تنها 40 درصد مالیات از طریق مبادی در نظر گرفته شده وصول می‌شود، 40 درصد از طریق فرار مالیاتی از بین می‌رود و 20 درصد باقی‌مانده نیز به واسطه معافیت‌های مالیاتی، از چرخه درآمد‌های دولت خارج می‌شود.

به گفته پازوکی بنابراین باید توجه ویژه‌ای نسبت به حذف معافیت‌های مالیاتی و جلوگیری از فرارهای مالیاتی صورت گیرد و در این راه دولت در کنار دیگر قوا‌ برای از میان بردن فضای نامطلوب موجود تلاش کند؛ این در حالی است که هم‌اکنون ایران به بهشتی برای دلالان، واسطه‌گران و رانتخواران تبدیل شده که این امر بی‌شک مطلوب فضای اقتصادی کشور نیست.

وی اضافه کرد: آمار‌های موجود نیز نشان می‌دهند که نسبت مالیات بهGDP در ایران در حدود 5/7 درصد است، در حالی که در اقتصاد‌های مشابه این رقم به 20 تا 25 درصد می‌رسد. به طور مثال در کشور ترکیه این نسبت برابر 21 درصد و در مالزی نیز حدود 20 درصد است، در حالی که کشور‌های حوزه اسکاندیناوی عملکرد بهتری در این زمینه دارند و نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در آنها به حدود 50 درصد می‌رسد.

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر نقش مالیات در بودجه تصریح کرد: در نتیجه برای دستیابی به اهداف در نظر گرفته شده در زمینه کاهش اتکا به درآمد‌های نفتی و پررنگ شدن نقش مالیات در بودجه کشور، لازم است مجلس، قوه‌قضاییه و دولت، یعنی مجموعه سه قوه در حکومت در کنار هم و همراستا با یکدیگر حرکت و برای افزایش مالیات‌ستانی به شکل بهینه‌تری تلاش کنند.

به گفته وی در این راه قطعا می‌توان از تجارب مالیاتی کشور‌ها و مجامع جهان استفاده و سعی کرد با استفاده از طراحی یک سیستم مالیاتی کارآمد، جلوی فرار‌های مالیاتی را گرفت.

پازوکی با اشاره به سهم اقشار پردرآمد ادامه داد: در این میان توجه به سهم اقشار پردرآمد از مالیات حائز اهمیت بوده و با تمرکز بر آنها فرآیند مالیات‌ستانی به شکل موثر‌تری صورت خواهد پذیرفت. برای مثال عده‌ای از پزشکان و دندانپزشکان در جامعه که دارای درآمد‌های بالایی هستند، سهم اندکی از مالیات بر عهده دارند؛ در حالی که کارکنان دولت متحمل فشار زیادی برای پرداخت مالیات هستند و برای از میان بردن این نابرابری باید به سمت افزایش وصول مالیات از اقشار پردرآمدتر در جامعه حرکت کرد.

این کارشناس اقتصادی درخصوص سیاست های حمایتی دولت در سال آینده گفت: تخصیص یارانه خوب است اما در صورتی که یارانه ها به سمت افزایش تولید پیش رود نه اینکه در اختیار مصرف کننده قرار گیرد. از سوی دیگر فضای کسب وکار در ایران مناسب نیست.

وی اضافه کرد: افرادی که در حوزه دلالی و واسطه گری نقش دارند اوضاع به مراتب بهتری نسبت به تولیدکننده ها دارند.این رویه اصلا صحیح نیست. اگر دولت خواهان پیشرفت و توسعه اقتصاد ایران است، باید فضا را برای کسب وکار مناسب کند.

پازوکی مشکل اصلی اقتصاد را فضای کسب‌وکار نامناسب دانست و گفت:‌ در این شرایط فضا برای کسب‌وکار ناامن، نامناسب و مقرون‌به‌صرفه نیست. بهبود فضای کسب‌وکار سنگ‌بنای اقتصاد است.

این کارشناس اقتصادی با بیان این که مجموعه حکومت باید امنیت و ثبات اقتصادی و پیشرفت و توسعه اقتصاد ایران را بخواهند، تصریح کرد: اگر این اتفاق بیفتد، به دنبال آن فضا برای کسب وکار مناسب می شود. بهبود فضای کسب وکار نیز باعث شفافیت و رقابت پذیری اقتصاد ایران می شود و به دنبال آن، هر گونه انحصار از بین می رود.

پازوکی اظهار کرد: در واقع برای اینکه فضای اقتصاد مناسب شود، باید شفافیت در اقتصاد داشته باشیم و نیز فضا رقابتی باشد. همچنین برای این که جلوی رانت در اقتصاد را بگیریم، باید هر گونه انحصاری را از بین ببریم؛ چه انحصار دولتی و چه انحصار بخش خصوصی.

وی با بیان این که انحصار برای اقتصاد مانند سم خطرناک عمل می کند، گفت: مجموعه این عوامل باعث بهبود فضای کسب وکار می شود که سرمایه گذاران داخلی و خارجی را برای سرمایه گذاری ترغیب می کند. اگر این سه راهکار اصلی، مورد توجه مسئولان قرار گیرد قطعا بخش خصوصی سالم در کشور رشد می کند.

این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: نباید از این نکته غافل شد در ایران پول، سرمایه و پس انداز وجود دارد بنابرانی مشکل اقتصاد ایران نبود پول و پس انداز نیست بلکه مشکل در تبدیل پس انداز که یک سرمایه گذاری بالفعل است به سرمایه گذاری بالقوه.

وی ادامه داد: همچنین اقتصاد ایران دو مزیت دارد؛ نیروی کار ارزان و تحصیل کرده و انرژی ارزان. در واقع با این ویژگی ها زمینه برای سرمایه گذاری خارجی وجود دارد. بنابراین برای افزایش سرمایه‌گذاری که وابسته به فضای کسب‌وکار است باید اول زمینه برای سرمایه‌گذاری داخلی فراهم شود و دولت سیستم بانکی را به سمت افراد کارآفرین و واحدهای موجود هدایت کند.

پازوکی افزود: وقتی سرمایه‌گذاری داخلی شروع به افزایش کرد با توجه به مزیت‌های اقتصاد ایران یعنی نیروی کار تحصیل‌کرده ارزان و انرژی ارزان سیگنالی به سرمایه‌گذاری خارجی خواهد بود که در نهایت به جذب سرمایه‌گذاری خارجی خواهد انجامید.