مرکز آمار ایران در گزارشی اخیرا نرخ رشد صنعتی کشور را 8.8 درصد اعلام کرد که این نرخ در مقایسه با رقم مشابه سال قبل در حدود 12 واحد درصد رشد را نشان می دهد و رقمی شگفت انگیز است. این در حالی است که در بخش کشاورزی نرخ رشد از 8.4 درصد در سه ماهه 94 به 4 درصد در مدت مشابه سال جاری رسیده است. به این ترتیب در سال 94 بخش صنعت با شتاب و بخش کشاورزی نیز کندتر از سال قبل به مسیر خود ادامه داده اند. در این بین کارشناسان 5 راهبرد را  ب رای خروج از رکود صنعتی تعریف می کنند:

۱) رفع موانع تولید در بخش صنعت و افزايش نرخ رشد بخش صنعت،

۲) توجه جدی به بنگاههای کوچک و متوسط که نقش مهمی در ايجاد اشتغال دارند،

۳) ايجاد ثبات اقتصادی و پیروی از يک راهبرد رشد صنعتی پايدار،

۴) تکمیل حلقه های مفقوده بخش صنعت و تقويت پیوندها بین فعالیتهای صنعتی

۵) بزرگ و سرمايه بر و ساير صنايع به منظور سرريز کردن آثار رشد صنايع بزرگ به صنايع کوچک و اشتغالزا

۶) رفع موانع تولید و احیای صنايع اشتغالزا و کاربر مانند صنايع نساجی.

به عقیده کارشناسان اقتصادی سهم بخش صنعت در تولید ناخالص داخلی کره در سال 2014 در حدود 38.2 درصد بوده اما  بخش صنعت در تولید ناخالص داخلی ایران کمتر از نصف این مقدار بوده و 16.3 درصد است. برای صنعتی شدن بهتر است در درجه اول نظام اقتصادی کشور بازآرایی شود و بهبود فضای کسب و کار و کیفیت زیرساخت‌های فیزیکی درمان شود. زیرا ثبات اقتصاد کلان از طریق اعمال سیاست‌های پولی، مالی و ارزی مناسب، تضمین می‌شود. اولویت بعدی نیز می‌تواند این باشد که برای بهبود نظام مالی اصلاح نظام بانکی و بازار سرمایه در راستای تولید تلاش شود از رویکرد صادراتی مناسبی برخوردار شویم.

کارشناسان در این رابطه معتقدند دو عامل یعنی رقابت  پذیری و بهره وری در رشد صنعتی کشور به شدت از اهمیت بالایی برخوردار است و رقابت‌پذیری، صرفا به معنای افزایش سهم بازار، افزایش ارزش افزوده یا فروش یک صنعت نیست و رقابت‌پذیری را نمی‌توان صرفا به معنای تولید با هزینه پایین و افزایش صادرات در نظر گرفت، اما اگر صنعتی به دلیل افزایش درآمد نیروی کار، سهم بازار خود را از دست بدهد، این صنعت رقابتی نبوده است.

در این بین نكته‌اي كه وجود دارد، آن است كه ۴۷ درصد مصرف گاز كشور در بخش پتروشيمي‌ها بوده و از نظر وزني نيز همه صنعت ايران با صنعت پتروشيمي قابل مقايسه است. در واقع جايگاه صنعت پتروشيمي در آمارهاي صنعتي كشور بسيار پررنگ بوده است. ارزش توليدات صنعت پتروشيمي در سال گذشته كه صادر شده يا داخل كشور مورد استفاده قرار گرفته ۱۴.۵ ميليارد دلار بوده است، اين در حالي است كه شايد فروش همه بخش‌هاي صنعتي ما هم در همين حد بوده است.

با اين شرايط نمي‌توان گفت كه كاهش توليد در بخش‌هايي مثلا سيمان به‌دليل ركود كارهاي ساختماني يا لوازم خانگي و ... به‌دليل كوچك بودن وزن آنها در عدد توليدات صنعتي، تأثيري مشهود بر كاهش نرخ رشد صنعت نخواهد داشت. در واقع بيشترين رشد صنعتي متاثر از رشد محصولات پتروشيمي بوده است و هر صنعتي كه بتواند بخش عمده‌اي از محصولات خود را صادر كند، آينده خوبي خواهد داشت و رشدي پايدار را شاهد خواهد بود.

در سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه نیز در بخش صنعت به رشد اقتصادی شتابان، بهبود مستمر فضای کسب‌وکار، تحقق کامل هدفمندسازی یارانه‌ها در جهت افزایش تولید، اشتغال و بهره‌وری، افزایش نرخ رشد ارزش افزوده بخش‌های صنعت، معدن و صنایع معدنی و افزایش صادرات محصولات آن، دانش بنیان کردن شیوه تولید و محصولات صنعتی و خدمات وابسته به آن، نشان‌سازی تجاری و تقویت حضور در بازارهای منطقه و جهان، اولویت دادن به حوزه‌های راهبردی صنعتی، اولویت دادن به تامین مواد مورد نیاز صنایع داخلی کشور توجه شده است.

بر اساس سند برنامه راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت، چشم‌انداز بخش صنعت در افق 1404، دستیابی به جایگاه نخست اقتصادی و فناوری در منطقه با تاکید بر رشد مستمر اقتصادی و رشد ارزش افزوده مبتنی بر سرمایه‌گذاری و تولید صادرات محور، ارتقای توانمندی و شایستگی سرمایه‌های انسانی، اشتغال پایدار، مدیریت اثربخش بازار، مدیریت زنجیره ارزش، تشویق ایجاد بنگاه‌های خصوصی بزرگ و توانمند تولیدی و تجاری، توسعه سرمایه‌گذاری متوازن و متناسب با قابلیت‌های منطقه‌ای مبتنی بر آمایش سرزمین، توسعه ظرفیت‌ها و فناوری‌های صنعتی، معدنی و تجاری در جهت ارتقای سطح رفاه جامعه تعیین شده است. اهداف مورد نظر بر اساس این سند در صنعت کشور عبارت از موارد زیر است:

-چشم‌انداز صنعت خودرو: دستیابی به جایگاه نخست صنعت خودرو منطقه، رتبه پنجم آسیا و رتبه یازدهم جهان با تکیه بر توسعه رقابت‌پذیری مبتنی بر توسعه فناوری.

-چشم‌انداز توسعه صنعت فولاد ایران: کسب جایگاه هفتم دنیا با تولید سالانه 55 میلیون تن فولاد.

-چشم‌انداز صنعت نساجی و پوشاک: دستیابی به جایگاه سوم صنعت نساجی در منطقه و رسیدن به رتبه پنجاهم جهان با تکیه بر رقابت‌پذیری، نوسازی و سرمایه‌گذاری همراه با توسعه فناوری و ارتقای بهره‌وری عوامل تولید.

-چشم‌انداز صنعت سیمان: کسب جایگاه سوم جهان با ظرفیت تولید سالانه 120 میلیون تن و رتبه اول صادرات جهان و ظرفیت تولید در منطقه.

-چشم‌انداز صنعت تایر و تیوب: رسیدن به جایگاه اول در منطقه و کسب 3 درصد حجم تولید در جهان.

-چشم‌انداز توسعه صنعت لوازم خانگی ایران: حفظ جایگاه دوم منطقه، دارای نام تجاری معتبر در جهان با تولید سالانه 16 میلیون دستگاه و صادرات 3 میلیارد دلار.

-چشم‌انداز صنعت کاشی و سرامیک: کسب جایگاه چهارم در جهان با ظرفیت تولید سالانه 700 میلیون مترمربع و دو میلیارد دلار صادرات.

آیا ایران خواهد توانست به این اهداف دست یابد؟