منافع مشترک ایران و روسیه در حوزه دریای خزر، استخراج و انتقال منابع نفتی در این منطقه، توسعه کریدورهای بین‌المللی برای ترانزیت کالاهای ملی و بین‌المللی در خط شمال- جنوب و بهره‌برداری از منابع طبیعی منطقه است.
همکاری با ایران در حوزه نفتی از جمله در ایجاد کریدورهایی برای ترانزیت سوخت و نفت خام نه تنها برای روسیه از لحاظ اقتصادی بسیار سودمند است بلکه در تقویت سیاست خارجی روسیه در آسیای مرکزی و جنوبی همچنین در شرق دور و نزدیک بسیار موثر خواهد بود و در نهایت به تامین امنیتی انرژی در این مناطق خواهد انجامید. در مجموع می توان صدها نقطه مشترک سودآور برای توجیه همکاریها و توسعه روابط میان دو کشور نام برد. اما حجم مبادلات فعلی دو کشور نشان از عدم اقدام عاجل در بهره برداری از فرصت های پیش رو است.

 قدیر قیافه، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه ضمن اشاره به حجم واردات روسیه در ده سال گذشته گفت: میزان واردات در سال 2015 روسیه به 194 میلیارد دلار که 15 درصد آن را محصولات کشاورزی تشکیل می دهد، در حالی که سهم ایران از بازار روسیه حدود 9 دهم درصد است که در شان اقتصاد دو کشور نیست.

وی با بیان اینکه ایران در حوزه بازاریابی و بازار شناسی واقعا دچار یک عقب ماندگی است، گفت: این موضوع به ساختار اقتصادی کشور که بخش قابل توجهی از آن دولتی است، برمی‌گردد. روسیه کشور بسیار پر ظرفیتی برای جذب کالاهای ایرانی است، در حالی که آلمان، سوئیس، چین و انگلیس در حال حاضر سهم بسیار بالایی در صادرات کالا به روسیه دارند.

قدیر قیافه در ادامه به دستاوردهای نشست تجاری اخیر بیت دو کشور اشاره کرد و گفت: در سیزدهمین اجلاس  کمیسیون اقتصادی مشترک که اخیرا برگزار شد یک سری توافقنامه و تفاهم نامه در حوزه های نفت، گاز، پتروشیمی و صنابع تبدیلی به امضا رسید. به گفته وی سندهای بالادستی در حوزه های متفاوت در حال بررسی است و بنگاههای اقتصادی دو کشور دعوت شدند تا بر اساس علایق خود در مسیر اجرایی شدن این همکاری گام بردارند.

نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه در ادامه نفتی بودن اقتصاد دو کشور را از دلایل عدم رشد مناسبات تجاری دو کشور بر شمرد و گفت: مبادلات تجاری بین دو کشور اصولا مکمل هم هستند. مثلا روسیه و ترکیه حجمی حدود 26 میلیارد دلار مبادلات تجاری داشته و روسیه نفت و گاز و پتروشیمی صادر و محصولات کشاورزی و نساجی از ترکیه وارد می کند. یا خود ما به چین نفت و گاز و میعانات صادر و تکنولوژی، تجهیزات و کالای مصرفی وارد کرده ایم و حدود 40 میلیارد دلار در سال مبادله تجاری با چین داریم. ایران و روسیه هر دو صادرکننده نفت و گاز و پتروشیمی هستیم و در نتیجه مکمل هم نیستیم.

وی گفت: در عین اینکه روسیه و ایران دو کشور صادرکننده نفت و محصولات نفتی هستند، ناآگاهی از ظرفیت های یکدیگر، دلیل دیگری است که سد راه گسترش تعامل اقتصادی بیشتر دو کشور می شود. در واقع ما صادرات به روسیه نداریم. البته در حوزه نفت و پتروشیمی در گذشته همکاری هایی در حوزه سوآپ نفتی داشته ایم. در واقع بخشی از محصولات پتروشیمی ما به بازار روسیه صادر می شود و این کشور همواره نیازمند واردات مواد پتروشیمی 35 درصدی از خارج از مرزهای خود بوده است و ما توانسته ایم در این حوزه حضور پیدا کنیم.

قدیر قیافه به رشد 80 درصدی مبادلات تجاری بین ایران و روسیه اشاره کرد و گفت: با توافقات صورت گرفته امیدواریم به حجم 2 میلیارد دلاری در تعامل اقتصادی  با روسیه برسیم. هرچند مشکلاتی از جمله روابط بانکی و مالی، امور گمرکی، زیرساختهای حمل و نقل و صدور روادید را داریم. البته در مورد ویزا با پیگیری های سفرای دوکشور و مجموعه دستگاههای ذیربط توانسته ایم بخش عمده ای از مشکل را رفع کنیم اما هنوز در حوزه بانکی و مالی مشکل داریم.

وی در ادامه به واکاوی دلیل عدم سازگاری بانکی و مالی دو کشور پرداخت و گفت: بانکهای روسی عمدتا بانکهای خصوصی هستند و هرچند بانکهای مرکزی دو کشور اسناد همکاری امضا کرده اند اما بانک مرکزی روسیه نمی توانند بانکهای روس را ملزم به تبعیت از دستورات بکند. چرا که حجم مبادلات این بانکها انقدر زیاد است که خودشان را برای تعامل با ایران به خطر نمی اندازند.البته در آخرین جلسات مشترک صورت گرفته، چندین بانک روسی در قالب هیات اقتصادی به ایران آمدند. با حضور این بانکها، روابط کارگزاری مستحکم تر از گذشته برقرار خواهد شد که نتیجه آن تسهیل عملیات بانکی برای تجار خواهد بود.

قیافه کاهش تعرفه گمرکی، اجتناب از اخذ مالیات مضاعف و کریدور سبز را از دستاوردهای دیگر نشست مشترک اقتصادی بر شمرد و گفت: باید این نکته را هم در نظر داشت که روسیه در مورد کالای ایرانی هیچ تعرفه ناعادلانه ای و تبعیض آمیزی  نداشته و تعرفه کالای ایرانی و غیر ایرانی برابر است. تجار ایرانی در بخش قیمت گذاری انتقاد دارند. چراکه قیمت های پایه برای کالای ایرانی که توسط روسیه تعیین می شود بالاست.این موضوع هم در حال رفع و حل شدن است و به زودی شرایط برای ورود کالای ایرانی تسهیل خواهد شد.

قدیر قیافه توقع چند برابر شدن حجم مبادلات بین ایران و روسیه را غیر منطقی خواند و گفت: با وجود همه این تلاشها نمی توان انتظار داشت که مبادلات تجاری فی مابین چند برابر شود. ما در داخل کشور ظرفیت های مناسبی برای توسعه صادرات کالا ایجاد نکردیم. بخشی از این کم کاری متوجه ماست. عدم دسترسی به اطلاعات درست و دقیق از سوس وزارت صنعت و معدن و تجارت و دیگر دستگاههای مرتبط، خلا بزرگی است که باید پوشش داده شود. ضروری است که این آمار از سوی دستگاههای مربوطه تهیه و در اختیار سفارت خانه ها قرار بگیرد.