در نامه رییس کل بانک مرکزی آمده است: «در حالی‌که به علت تداوم تحریم‌های اولیه ایالات متحده آمریکا دسترسی شبکه بانکی کشور به سیستم‌های دلاری به طور کامل قطع است، ثبت سفارش کالا با دلار آمریکا به مفهوم استفاده از شبکه صرافی به منظور تأمین مالی واردات است. این شرایط از یک سو سبب افزایش تقاضای دلار آمریکا در صرافی‌ها شده و از سوی دیگر در تناقض فاحش با تأکیدات مقام ریاست‌جمهوری مبنی بر انتقال گردش مالی تجارت کشور از صرافی به شبکه بانکی کشور است.»

وي در ادامه این نامه آورده است: «توجه به توضیحات یادشده و نظر به اینکه سیاست ارزی کشور رویکرد حذف کامل دلار را در نظر دارد، لذا خواهشمند است دستور فرمایند به قید فوریت از صدور ثبت سفارش بر اساس دلار آمریکا ممانعت به عمل آورند.»

این تصمیم بانک مرکزی، واکنش‌های متفاوتی را در میان فعالان اقتصادی در پی داشته و آنها نسبت به عواقب حذف دلار از ثبت سفارش کالاها ابراز نگرانی ‌می‌کنند.

اما تحلیل رضا بوستانی، اقتصاددان از اقدام اخیر بانک مرکزی این است که بانک مرکزی با این تصمیم، قالبی که از گذشته در آن فعالیت ‌می‌کرده و امروز دیگر کارایی ندارد را کنار گذاشته است.

بوستانی گفت: دلار در دوره‌ای نسبتا طولانی، ارز مسلط در بازار ارز ایران بوده است. در بازارهای جهانی هم 90 درصد مبادلات، با این ارز صورت ‌می‌گیرد و دلار نسبت به سایر ارزها نیز ریسک کمتری دارد.

وي با بیان اینکه اکنون استفاده از دلار به دلیل تشدید محدودیت‌های بین‌المللی به سادگی میسر نیست، افزود: با وجود این محدودیت‌ها، استفاده از دلار، هزینه مبادله را افزایش ‌می‌دهد. اساسا وقتی قرار بود تسویه دلاری صورت گیرد، به صرف اینکه دولت در آن دخیل است یا اینکه چه بانکی این نقل و انتقال نقش دارد، روی امکان‌پذیری یا عدم امکان‌پذیری این مبادله تاثیر ‌می‌گذاشت.

بوستانی با بیان اینکه امکان استفاده از دلار برای ایران دشوار شده است، افزود: ایران کشوری تک‌محصولی بوده که نفت را به فروش ‌می‌رسانده و دلار حاصل از فروش نفت در اختیار بانک مرکزی قرار ‌می‌گرفته و بانک مرکزی این ارز را به واردات تخصیص ‌می‌داده است. اما این رویه، دیگر قابل تداوم نیست؛ چرا که نفت با سایر ارزها عمدتا با یورو، وون کره یا ین ژاپن مبادله ‌می‌شود و بر این اساس نباید روش‌های گذشته ادامه پیدا کند.

 بوستانی گفت: زمانی که ثبت‌سفارش کالاها به دلار انجام ‌می‌شود، بانک مرکزی ملزم به تهیه دلار و تخصیص آن به واردات ‌می‌شود. اکنون بانک مرکزی دلار را از ثبت سفارش کالاها حذف کرده و این تصمیم بازار ارز ایران را به سمت یورویی شدن سوق خواهد داد.

وي با مثبت ارزیابی کردن اقدام بانک مرکزی توضیح داد: مشکلی که در بازار ارز ایران وجود دارد این است که این بازار به شدت کوچک بوده و دلار و درهم ارز مسلط آن است؛ حال آنکه این بازار کوچک ‌می‌تواند روی سایر بازارها اثر بگذارد. اما اگر ارز دیگری مانند یورو در این بازار مسلط شود، با توجه به دسترسی بانک مرکزی به یورو چه به صورتحساب‌های یورویی و چه به صورت اسکناس یورو، این نهاد با سهولت بیشتری ‌می‌تواند به نیاز اقتصاد کشور پاسخ دهد. البته باید تاکید کنم که ریسک هیچ ارزی کمتر از دلار نیست.

این اقتصاددان بر این باور است که حذف دلار از ثبت سفارش کالاها، تغییری در روند قیمتی بازار ارز ایجاد نخواهد کرد با توجه به اینکه بانک مرکزی در گذشته نیز با محدودیت‌هایی برای تامین دلار مواجه بوده است، اثری روی بازار ارز نخواهد گذاشت. بانک مرکزی نیز همچنان ‌می‌تواند، مانند گذشته، گزارش دهی خود را اساس دلار انجام دهد، اما هیچ الزامی وجود ندارد که سیاست‌های بازار ارز را نیز بر مبنای دلار اعمال کند.