نگاهی به پرداخت های عمرانی و جاری کشور در 5 سال گذشته نشان می دهد با آن که روند شدیدی را در رشد پرداخت های جاری مشاهده می کنیم اما حرکت پرداخت های عمرانی آرام و حتی در برخی سال ها نزولی بوده است. به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز رقم پرداخت های جاری کشور که در سال 89 معادل 21 تریلیون تومان بوده که این رقم در سال گذشته پیش بینی می شود به 25 تریلیون دلار رسیده باشد. این در حالی است که هزینه های جاری دولت 100 تریلیون تومان رشد کرده و از 65 تریلیون تومان به 160 تریلیون تومان رسیده که در اقتصادی که به دنبال کوچک سازی اندازه دولت است این تغییرات فاجعه محسوب می شود. در این بین با نگاهی به نسبت بودجه های عمرانی و جاری از کل بودجه کشور می بینیم که این نسبت برای پرداخت های عمرانی معادل 3 درصد بوده ولی هزینه های جاری 18 تا 20 درصد از بودجه را در بر می گیرد.

به گزارش اگزیم نیوز متأسفانه در دو سال گذشته هزینه های عمرانی به شدت کاهش یافته که این موضوع آنطور که کارشناسان اعلام می کنند به دنبال کاهش شدید درآمدهای نفتی از یک طرف و هزینه های یارانه ها از سوی دیگر است. متأسفانه بهای نفت در دو سال گذشته از ارقام بالای 100 دلار در هر بشکه به حدود 30 تا 35 دلار رسیده و این موضوع باعث شد درآمدهای نفتی دولت در حدود 10 میلیارد دلار افت را تجربه کند. در این شرایط اگرچه درآمدهای مالیاتی با افزایشی در حدود 50 تریلیون افزایش یافته است. در این بین بررسی ها نشان می دهد ماهانه رقمی در حدود 3 تریلیون تومان بابت پرداخت یارانه ها دولت هزینه می کند که این رقم در سال قادر به تشکیل سرمایه ای معادل 36 تریلیون تومان 12 میلیارد دلار است.

البته بخشی از این رقم از محل افزایش بهای حامل های انرژی حاصل می شود اما آنطور که وزیر نفت اعلام کرده بخش زیادی از این یارانه ها از محل فروش نفت حاصل می شود که باید گفت این انحراف منابع در کنار کاهش شدید قیمت نفت تأثیر معتنابهی بر هزینه های عمرانی دولت داشته و دارد. جالب آن که این رقم یارانه از تمام هزینه های عمرانی دولت در یک سال 50 درصد بالاتر است. بررسی آثار کاهش پرداخت های عمرانی نیز در بازارهای مختلف قابل توجه است.

به عنوان نمونه در بازارهای فولاد، سیمان، فلزات پایه و برخی تولیدات شیمیایی و پلیمری شاهد رکودی کم نظیر هستیم که دلیل این امر نیز آن است که صنایع مذکور به شدت به تقاضای دولت حساس هستند و در صورت کاهش تقاضا در این بخش تولید و عرضه این محصولات با سرعت بالاتری از خود واکنش نشان می دهد. در این بین کاهش تقاضا برای محصولات در دو سال اخیر باعث شده میزان عرضه این محصولات نیز کاهش یابد و قیمت ها با افول جدی مواجه شوند.

 در حال حاضر قیمت محصولات فولادی به طور میانگین در حدود 500 تومان کاهش را در هر کیلو تجربه کرده اند و این افت قیمت در بازار مس در حدود 5 هزار تومان بوده است. تمام این موارد در حالی است که میزان صادرات در بازارهای منطقه برای این محصولات نیز با فراز و فرودهای جدی روبرو بوده و این فراز و فرودها هم از جنبه قیمتی و هم از جنبه سطح تقاضا قابل بررسی است. کاهش شدید قیمت های جهانی درآمد صادرکنندگان را کاهش داده و از طرف دیگر ریسک های منطقه ای باعث شده برخی بازارهای مهم از دست صادرکنندگان برود از جمله این بازارها می توان به بازار عراق اشاره کرد که با افت تقاضا روبرو شده است.

در این شرایط وجود صدها طرح و پروژه در کشور که راه اندازی آنها قادر به تحرک طرح های عمرانی است سوال برانگیز است. این موضوع آنطور که کارشناسان می گویند نیازمند اصلاح و بازبینی در روش های هزینه کرد درآمدهای دولت است که البته ریشه در خصوصی سازی های ناقص در سا های اخیر نیز دارد.